Jeroen de Baaij
Een minotaurus is een schepsel uit de Griekse mythologie met de kop van een stier en het lichaam van een man. Pablo Picasso schilderde de minotaurus in meer dan 70 schilderijen. Waarom was Picasso zo geobsedeerd door dit mythische wezen?
Kracht en kwetsbaarheid, dader en slachtoffer, natuur en cultuur, angst en moed, de Minotaurus stond in het werk van Pablo Picasso voor de tegenstellingen in het leven. In 1960 zei hij: “Als alle wegen die ik heb gevolgd op een kaart waren aangegeven en met een lijn waren verbonden, zou het de tekening van een Minotaurus kunnen vormen.”
Stierenvechten
Sommige kunsthistorici wijzen naar Picasso’s Spaanse achtergrond als inspiratie. Picasso was dol op het traditionele stierenvechten. Op 8-jarige leeftijd maakte Picasso zijn eerste schilderij van een stierenvechter. Ook in latere schilderijen toont Picasso de arena, torero’s en stieren.
Picasso zei: “Het leven van de Spanjaarden bestaat uit de mis in de ochtend, het stierengevecht in de middag en het bordeel in de avond.” Volgens Picasso waren alle drie een vlucht voor het verdriet. De stier staat in het werk van Picasso vaak symbool voor geweld en liefde.
Zelfportret
Maar de Minotaurus was meer dan een stier. Volgens de Griekse mythologie is Minotaurus het resultaat van het overspel tussen Minos’ vrouw Pasiphaë en een stier. De Minotaurus zat opgesloten in een doolhof totdat hij uiteindelijk werd gedood door de Griekse held Theseus.
Picasso zag zijn eigen persoonlijkheid terug in de Minotaurus. Het mythische wezen stond in zijn ogen symbool voor viriliteit en fysieke kracht, maar tegelijkertijd voor kwetsbaarheid. Het krachtige beest zit immers opgesloten en wordt gedood. Picasso zag diezelfde combinatie van kracht en kwetsbaarheid in zichzelf. Picasso’s schilderijen kan je daarom vaak lezen als een zelfportret.
Marie Thérèse
In de jaren 30 maakte Picasso in korte tijd meerdere minotaurus-schilderijen. Hij was getrouwd met Olga Kokhlova, maar had ondertussen een affaire met Marie-Thérèse Walter. Olga ontdekte zijn overspel en was woedend en verdrietig tegelijk. De schilderijen van de minotaurus tonen deze complexe situatie.
In de schilderijen is Picasso daarom zelf de Minotaurus. Vaak staat een gewond paard op de schilderijen, als symbool voor de pijn van Olga Kokhlova. Marie-Thérèse staat op meerdere werken afgebeeld achter een gordijn, wachtend op haar kans om bij de stier (Picasso) te komen. Zo kon Picasso in zijn schilderijen zijn eigen levensverhaal kwijt.
Het is deze week 50 jaar geleden dat Pablo Picasso overleed. KunstVensters staat daarom deze week in het teken van de Spaanse meester!
2 comments
Het mag bekend zijn dat Picasso’s omgang met vrouwen in feministische kringen (en ook daarbuiten) vaak bekritiseerd en veroordeeld is, vanwege de manier waarop hij ‘zijn vrouwen’ zou hebben gebruikt (misbruikt?) voor zijn kunst. Wordt hem vanwege zijn enorme ‘status’ meer vergeven dan andere mannen die zich misdragen? Is dan de intrigerende minotaurus niet een excuus voor wat eigenlijk niet kon? Complexe vragen.
Wij woonden op steenworp afstand van Notre Dame de la Vie.
Mijn onderbuurvrouw, de vrouw van Picasso’s bakker, trok een gezicht van afgrijzen toen ik haar naar Picasso vroeg. ‘Bah, niks een superster, gewoon een vieze oude man die alleen maar sex met jonge meisjes wilde…Mijn man en zoon hebben eerst nog gewerkt voor de Familie Guiness en daarna voor Picasso. Mijn zoon onderhield ook na de verkoop aan Picasso de graftombe van de familie Guinness. Er worden allerlei prachtige verhalen over de stier als symbool verteld maar hij was gewoon zelf een stier, dacht alleen maar aan sex! Er speelden daar de meest verschrikkelijke dingen af’
Ze noemden het huis niet voor niets L’antre de Minotaure (het hol van de minotaures)Toen Picasso stierf heeft mijn zoon Picasso op verzoek van zijn vrouw Jacqueline naar hun landgoed in Vauvenarde bij Aix en Provence gereden om hem daar te begraven en te voorkomen dat het huis in Mougins, waar zij bleef wonen, een bedevaartsoord zou worden. Om zichzelf vrij te pleiten gaf ze officieel de gemeente Mougins de schuld. Zij zouden veel teveel tijd nodig gehad hebben om de vergunning om Picasso daar te begraven in orde te maken. Maar mijn zoon moest het lichaam meteen wegbrengen.’ .
Jacqueline beloofde de wereld dat het een museum zou worden maar de dochter heeft het gewoon voor een kapitaal verkocht aan een Nederlander (red.Tom Moeskops)..De villa is nu in bezit van Rayo Withanage, een investeerder die er alsnog een museum van heeft gemaakt. Bij de kapel staat sinds enkele jaren een levensgroot beeld van een stier.