Egon Schiele raakte in opspraak toen hij jonge meisjes naar zijn atelier liet komen om te poseren. De politie vond zijn schilderijen pornografisch en hij kwam in de gevangenis terecht. Het was het dieptepunt uit Schiele’s 12,5 jaar durende carrière. Maar was dit terecht?
//Vensters viert deze week het 12,5 jaar jubileum. Hoeveel je kan bereiken in deze beperkte tijd blijkt uit de succesvolle carrière van Egon Schiele. Tussen zijn begin op de academie en zijn vroegtijdige dood door de Spaanse griep zit ongeveer 12,5 jaar. In deze periode ontwikkelde hij een unieke stijl.
Schilderijen van Egon Schiele uit 1909 en 1910 waarin de stijl van Klimt goed herkenbaar is.
Klimt
Egon Schiele wist al vroeg dat hij kunstenaar wilde worden. Vanuit zijn slaapkamerraam schilderde hij de langskomende treinen op lange stroken papier. Na de dood van zijn vader besloot Schiele in 1906 naar de Kunstgewerbeschule en later naar de Akademie der Bildenden Künste te gaan. Op de kunstacademie leerde Schiele de klassieke kunst.
Na drie jaar verliet Schiele gedesillusioneerd de school omdat er geen ruimte was voor zijn modernistische ideeën. Hij kwam in contact met Gustav Klimt en raakte geïnspireerd door de stijl van de Weense grootmeester. Eind 1910 ging het roer om en ging Schiele zijn eigen hart achterna. Hij schreef hier in november van dat jaar zelf over: “Ik ben tot maart Klimt gevolgd. Tegenwoordig geloof ik dat ik totaal iemand anders ben.”
Kinderporno
De ‘nieuwe’ Schiele maakte vooral tekeningen en aquarellen, waarin het naakte lichaam centraal stond. Hij schilderde vaak zichzelf en zijn vriendin Wally, maar hij was ook op zoek naar andere modellen. Schiele woonde destijds op het platteland en liet daarom de dorpskinderen uit Neulengbach voor hem poseren. Zijn aquarellen uit deze tijd laten zowel aangeklede als naakte jonge meisjes en jongens zien.
Als gevolg van het model staan van jonge meisjes, werd Schiele in 1912 gearresteerd op beschuldiging van het blootstellen van minderjarigen aan pornografisch materiaal. In totaal bracht hij 24 dagen door in hechtenis. Tijdens deze buitengewoon moeilijke periode was tekenen voor hem een cruciale psychologische hulp. Ook in de gevangenis bleef hij dus kunst maken.
De kinderportretten van Egon Schiele
Familie
Na deze ingrijpende gebeurtenissen, stopte Schiele met het schilderen van minderjarigen. Hij richtte zich nu vooral op zelfportretten en probeerde nieuwe thema’s zoals stadsgezichten en landschappen. Hij werkte ook steeds vaker met olieverf en gebruikte meer kleur in zijn werk.
Vooral toen zijn relatie met Wally stuk liep en hij Edith ontmoette, veranderde Schiele’s kunst opnieuw. Steeds vaker schilderde hij nu het gezin en moeders met jonge kinderen. Schiele zag in Edith een moederfiguur en keek er naar uit samen een gezin te vormen. Helaas kwam het zover nooit. In 1918 overleden Egon Schiele en Edith beide aan de Spaanse griep. Edith was toen zes maanden zwanger.
In 12,5 jaar veranderde de stijl van Schiele dus vaak. Eerst volgde hij vooral anderen en maakt hij eerst academische landschappen en werk in de stijl van Klimt. Later ontwikkelde hij zijn eigen stijl en maakte hij naaktportretten tegen een witte achtergrond, om uiteindelijk toch met kleur te gaan werken in landschappen en familieportretten.
Schiele’s carrière heeft maar 12,5 jaar geduurd en we weten dus niet hoe zijn stijl zich verder zou hebben ontwikkeld. Maar zelfs in deze korte carrière heeft hij een onuitwisbare indruk gemaakt.
Mooie korte samenvatting. Helder verhaal.
In Wenen maakte ik in een boekhandel voor het eerst kennis met zijn werk, afgedrukt in een boek. Enkele dagen later zag ik zijn werk in werkelijkheid in het museum. Ik vind zijn werk indrukwekkend en fascinerend. Zijn erotische voorstellingen vind ik niet aanstootgevend ook zie ik daar geen porno in.
Aangenaam verrast wat je in een korte introductie kan meegeven over een van de beroemdste schilders uit de vorige eeuw. Nogmaals is duidelijk dat de tijdsgeest bepalend is hoe je naar naakt kijkt.
Dat deze schilder net zijn eigen stijl had gevonden op het punt dat hij aan ziekte overleed is zo jammer. Dit artikel heeft mijn nieuwsgierigheid naar zijn werken gewekt. Bedankt daarvoor.
Perfecte introductie.
Ja dit viel mij ook op voordat ik de reacties las: mooi helder en duidelijk taalgebruik! Je bent overigens welkom op mijn expositie op zondag 8 en 15 november tussen 12.00 en 18.00. Mijn nieuwste werk staat op instagram ateliervincentvanoss . De rest staat op mijn website.
Vriendelijke groet, Vincent
Schieles werk en niet Schiele’s werk. Enkel na klinker een ‘. Bv. Paly’ schilderïj.