Voorzichtig openen ook in oktober weer een aantal nieuwe tentoonstellingen in de Nederlandse musea. Het Kunstmuseum Den Haag staat stil bij het 100 jarig overlijden van Anders Zorn. Nederlandse kunstenaars Henk Helmantel en Claudy Jongstra krijgen tentoonstellingen in het Drents Museum en de Lakenhal. Iedere maand zet //Vensters kunstmagazine alle hoogtepunten uit de kunstwereld in een handig overzicht.

//Vensters’ keuze uit de tentoonstellingen die openen deze maand:

Henk Helmantel
Vanaf 3 oktober 2020 in het Drents Museum, Assen
Liefhebbers van het werk van Henk Helmantel kunnen vanaf dit najaar hun hart ophalen in het Drents Museum. Helmantel wordt nationaal én internationaal geroemd om zijn meesterlijk geschilderde stillevens en kerkinterieurs. In de grote tentoonstellingszaal van het Drents Museum zijn straks ruim 80 schilderijen van Helmantel te zien. Algemeen directeur Harry Tupan: ‘Vanwege het coronavirus hebben we onlangs onze Frida Kahlo-tentoonstelling naar het najaar van 2021 verplaatst. In de korte voorbereidingstijd die ons restte, moesten we op zoek naar een nieuwe invulling voor de periode oktober 2020 tot en met maart 2021. Het plan om een tentoonstelling over Henk Helmantel te organiseren lag er al. Zijn werk heeft een sterke relatie met onze collectie hedendaagse figuratieve kunst. 

Anders Zorn
Vanaf 10 oktober 2020 in het Kunstmuseum, Den Haag
Van in klederdracht gehulde, dansende stelletjes tijdens midzomernacht tot een naakte, blonde vrouw die haar zoon door kabbelend water leidt: op de werken van Anders Zorn (1860-1920) zien we idyllische voorstellingen die we veelal nog steeds identificeren met het Scandinavische leven. Uit angst dat de traditionele manier van leven zal verdwijnen, ontpopt de Zweedse kunstenaar zich net als veel Europese tijdgenoten rond 1900 als chroniqueur van zijn thuisland. Zorn reist voor zijn succesvolle carrière de wereld over en portretteert de groten der aarde. Maar in zijn Zweedse werken zien we een kosmopoliet die na al zijn reizen pas echt verliefd wordt op zijn thuisland. In Zweden is Anders Zorn een superster, maar in de rest van Europa is hij grotendeels aan de aandacht ontsnapt. Dit najaar brengt Kunstmuseum Den Haag 150 schilderijen, aquarellen en etsen samen in zijn eerste Nederlandse overzicht in samenwerking met het Nationalmuseum in Stockholm en het Zorn museum in Mora.

Claude Cahun
Vanaf 15 oktober 2020 in het Cobra Museum, Amstelveen
Dit najaar is het werk van kunstenaar, activist en schrijver Claude Cahun (1894 – 1954) te zien. Haar opmerkelijke werk bleef lange tijd onbekend en werd in grote mate beïnvloed door de surrealisten. Zo schreef ze vlak voor haar dood aan een vriend: ‘Al mijn hele leven ben ik in essentie altijd al surrealistisch geweest.’ In haar tienerjaren wordt Cahun verliefd op illustrator Marcel Moore (geboren als Suzanne Malherbe). De geliefden blijven hun leven lang bij elkaar en vormen een artistiek duo. Cahun begint op jonge leeftijd met het schrijven van poëzie, proza en essays over uiteenlopende thema’s. Ook maken Cahun en Moore de foto’s die hen decennia later bekendheid geven. In veel van deze foto’s kruipt Cahun in de huid van verschillende personages waarvoor ze theaterkostuums aantrekt en decors en accessoires gebruikt.

Claudy Jongstra
Vanaf 30 oktober 2020 in de Lakenhal, Leiden
Claudy Jongstra is veel tegelijk: beeldend kunstenaar, herder, boerin en activist. Haar sculpturale werken gaan de wereld over en hebben een volstrekt eigen signatuur. Door terug te gaan naar de oorsprong van wol, weven en kleur, laat Jongstra haar publiek nadenken over de wisselwerking tussen mens en natuur. In de tentoonstelling Claudy Jongstra verbindt Museum De Lakenhal al deze facetten in een zintuiglijke ervaring. Speciaal voor Museum De Lakenhal maakte Jongstra nieuwe werken: NINE en Cosmic Cry die samen een installatie vormen. NINE is het grootste geweven werk dat Jongstra ooit maakte en stroomt als een aards landschap door de ruimte. Jongstra plaatst hiermee een kritische noot bij monocultuur en met zonnepanelen gevulde landschappen.

Aanraders op TV en in de bioscoop komende maand:

Close Up: Richard Estes (AVROTROS)
Zaterdag 10 oktober om 23h15 op NPO2
Met ongekende toegang tot de kunstenaar en zijn meesterwerken, nodigt Close-Up kijkers uit in de creatieve wereld van een icoon van de fotorealistische beweging. Eind jaren zestig begonnen Richard Estes en andere fotorealisten – waaronder John Baede, Ralph Goings en Chuck Close – de essentie van foto’s op canvas vast te leggen. De documentaire verkent de iconische schilderijen van Estes van alledaagse stadsgezichten, zoals de ” Telefooncel uit 1968 ”, en onderzoekt de technieken en inspiratiebronnen van de schilder.

Close Up: Leplastrier (AVROTROS)
Zaterdag 17 oktober om 23h15 op NPO2
‘Framing the View’ volgt Leplastrier van zijn huis in de Blue Mountains ten westen van Sydney tot de bouw van andere huizen in de stad. geanimeerde sequenties van Leplastrier’s huisplannen en tekeningen en besteedt veel tijd aan Bilgola House. Bilgola House heeft geen glas en geen ramen, principes die Leplastrier ook in zijn eigen “bush camp” huis verwerkte, wat een contrast vormt met de eigendommen die hij gewoonlijk voor klanten ontwerpt. Erkend als een van de mooiste huizen van Australië, zegt Leplastrier dat hij ‘vastgebonden was aan esthetiek als het enige’ toen hij het radicale ontwerp van Bilgola ontwikkelde.

Close Up: Georgia O’Keeffe (AVROTROS)
Zaterdag 24 oktober om 23h15 op NPO2
Georgia O’Keeffe was de belangrijkste Amerikaanse schilder in de jaren ’40, toen ze besloot naar New Mexico te verhuizen en de thema’s in haar werk radicaal te veranderen. De prachtige woestijnlandschappen veranderden de manier waarop ze schilderde – en inspireerden haar voor de komende 50 jaar. Geïsoleerd op haar geliefde boerderij, ontdekte ze een nieuw kleurenpalet en een frisse techniek, waardoor ze een hele generatie nieuwe artiesten inspireerde. Haar levensverhaal is er een van moed en veerkracht. Een museum gewijd aan haar werk werd de meest bezochte attractie in de stad Santa Fé.

Maverick Modigliani
Vanaf 8 oktober in de bioscoop
De documentaire film “Maverick Modigliani” die wordt uitgebracht ter gelegenheid van de viering van de 100ste verjaardag van Modigliani’s dood, verkent het leven en werk van Amedeo Modigliani (1884-1920). Een avant-gardistisch schilder die een klassieke hedendaagse kunstenaar werd, geliefd en geïmiteerd over de hele wereld.
Modigliani was de vierde zoon van een Joodse familie die zich op de rand van de financiële crisis bevond. Hij vertrekt vanuit zijn geboortestad Livorno, in een Italiaanse provincie, waar hij vanaf het begin het gevoel had gevangen te zitten, om op zoek te gaan naar iets anders. Via Florence en Venetië kwam hij, als 21-jarige, in 1906 in Parijs aan. Hier werd de legende van Modigliani – womanizer, alcoholist, tragische kunstenaar – geboren. In werkelijkheid maskeerde hij een ziekte en klampte zich vast aan het leven en aan zijn kunst. Er was een waarheid die hij moest overbrengen: universele waarden ingesloten in de eenvoud van lijnen en gezichten die hem tot een van de grootste exponenten van het begin van de 20ste eeuw maken, en een klassieker in de 21ste eeuw.

Het Grote Vrouwen Kunst Boek
Nu in de winkel
Vrouwen in de kunst. Lang betekende dat maagdelijke naakten, of vrouwen in opgedofte afstandelijkheid. Als onderwerp zijn ze niet uit de musea weg te denken. Maar er valt niet te ontkennen dat vrouwen als kunstenaars categorisch ondergewaardeerd worden. Al eeuwen lang. Een groot kunst boek, dus. Over vrouwen. Wat eigenlijk niet nodig zou moeten zijn, staat toch op de voorkant.

Het Grote Vrouwen Kunst Boek vertelt de verhalen van vierhonderd kunstenaars, uit meer dan vijftig verschillende landen en uit de afgelopen vijf eeuwen. De kunst in het boek gaat van schilderkunst naar sculptuur, van fotografie, video, performance tot installatie. Van Judith Leyster tot Alice Neel, van Eve Arnold tot Dorothea Tanning. Maar ook Vanessa Beecroft, Frida Kahlo en Georgia O’Keefe, plus Nederlandse vertegenwoordigers als Marlene Dumas, Jacoba van Heemskerck en Rachel Ruysch.

Dit overzichtswerk loopt parallel aan een discussie over en hang naar meer diversiteit in de culturele wereld – it’s been a long time coming, maar ook precies op tijd.

//Vensters leest graag bij collega-schrijvers om op de hoogte te blijven van het kunstnieuws en achtergronden. Dit waren de hoogtepunten van afgelopen maand:

NRC: Kritiek op uitstel Guston-expositie om Ku Klux Klan-figuren
@ https://www.nrc.nl/nieuws/2020/09/29/felle-kritiek-op-uitstel-philip-guston-expositie-om-klu-klux-klan-figuren-a4013945
Vier musea stellen een grote tentoonstelling van Philip Guston uit, omdat ze vrezen dat zijn werken met daarop Ku Klux Klan-leden in het huidige Amerika voor protesten kunnen zorgen.

Mixed Grill: Alles over de Bourgondiërs in het KBR Museum
@ https://www.mixedgrill.nl/alles-over-de-bourgondiers-in-het-kbr-museum/
Met zijn boek De Bourgondiërs wist schrijver Bart van Loo heel veel Nederlanders en Belgen kennis te laten maken met de geschiedenis van de lage landen. Wie zich verder wil verdiepen in deze materie kan daarvoor terecht in het nieuwe KBR Museum in Brussel.

Perspective: Kunstgeschiedenis op YouTube [EN]
@ https://www.youtube.com/c/PerspectiveArts/videos
Nu de nieuwe coronamaatregelen ervoor zorgen dat we weer meer thuis zullen zijn, biedt YouTube kanaal perspective mooie video’s over de kunstgeschiedenis. Rubens, Van Gogh, Raphael en nog veel meer!

Oktober 2020
4 Oktober: Dierendag
6 Oktober: Corona Herdenking – stilstaan bij slachtoffers coronacrisis
18 Oktober: St Lucas – katholieke herdenking
20 Oktober: Aelbert Cuyp – 400 jaar geleden geboren
31 Oktober – Halloween