Kunstkalender September 2020 – Constable, Amerika en de Kunstdetective

Na maanden ontwaken de musea eindelijk uit hun corona-slaap en zijn er weer nieuwe tentoonstellingen te zien. Zo brengt het Teylers Museum een schitterende tentoonstelling met werk van John Constable en opent er een film over het leven van Frida Kahlo. Iedere maand zet //Vensters kunstmagazine alle hoogtepunten uit de kunstwereld in een handig overzicht.

//Vensters’ keuze uit de tentoonstellingen die openen deze maand:

Schilders van Licht
Vanaf 1 september 2020 in het Singer Museum, Laren
Van zonovergoten landschappen tot scènes in felle spotlights, Schilders van licht presenteert in zes thema’s hoe kunstenaars rond 1900 licht weergeven. Zo schildert Claude Monet impressies van natuurlijke lichtval, stippelen Jan Toorop, Co Breman en Ferdinand Hart Nibbrig vibrerende lichteffecten en experimenteert Jan Sluijters met kleur om zijn sensaties van het licht te verbeelden. Leo Gestel vangt in zijn portretten het ‘innerlijke licht’ van zijn modellen, terwijl Kees Maks zijn schilderijen ensceneert in kunstlicht. Ten slotte gaan diverse kunstenaars op reis naar het mediterrane licht. Startpunt van de tentoonstelling is De Dam en sluizen aan de Achterzaan van Claude Monet, een vluchtige impressie van het reflecterende ochtendlicht. In navolging van de Parijse impressionisten concentreren de schilders van de Haagse School zich in hun landschappen op het Hollandse licht. De kenmerkende Hollandse wolkenluchten van J.H. Weissenbruch en de zonnige landschappen van Anton Mauve zijn daarvan prachtige voorbeelden.

John Constable
Vanaf 19 september 2020 in het Teylers Museum, Haarlem
Een felle regenbui boven zee, zonnestralen uit een onstuimige wolkenlucht, glooiende groene heuvels met bomen die ritselen in de wind. De Britse kunstenaar John Constable (1776-1837) is een van de beste landschapschilders aller tijden. Vanuit Canada, Londen en Oxford komen de mooiste tekeningen, aquarellen en schilderijen naar Nederland. In Haarlem kun je je verliezen in de overweldigende Engelse landschappen van John Constable. Constables meest geliefde onderwerp was het landschap van zijn jeugd aan de Engelse oostkust in de buurt van Harwich. Geen kunstenaar schilderde eerder zoveel in de buitenlucht als hij. Sterk geïnspireerd door de manier waarop oude meesters als Ruisdael, Rembrandt en Rubens het Nederlandse landschap weergaven, benaderde hij het Engelse landschap met een originele en open blik. Zo kon hij het effect vangen van plotselinge weersveranderingen. Constable was gefascineerd door de kleuren en vormen van wolken, regenbogen en andere atmosferische verschijnselen en hield nauwkeurig bij onder welke weers- en lichtomstandigheden hij geschilderd had.

Paint it Black
Vanaf 19 september 2020 in het Kröller-Müller Museum, Otterloo
Het middelpunt van de tentoonstelling Paint it black is een bijzonder werk van Armando (Amsterdam, 1929-Potsdam, 2018): Zwart water (1964), een bassin gevuld met water in een vrijwel volledig verduisterde ruimte. Zwart water wordt omringd door werken uit de collectie waarin zwart een belangrijke rol speelt, van onder anderen Jo Baer, Ad Reinhardt, Richard Serra, Robert Smithson, Louise Nevelson, Francesco Lo Savio en Tony Smith. De titel Paint it black verwijst naar het gelijknamige nummer uit 1966 van de Rolling Stones  maar moet, evenmin als in het nummer, niet al te letterlijk worden genomen. Het nummer verwijst naar persoonlijk leed, maar ook naar de onvrede van een jonge generatie met de toenmalige politieke en maatschappelijke verhoudingen. Dezelfde onvrede die ook leidde tot grote omwentelingen in de kunst. De meeste kunstwerken in de tentoonstelling zijn ontstaan in dezelfde periode.

This is America
Vanaf 26 september 2020 in Kunsthal Kade, Amersfoort
De Amerikanen gaan op 3 november naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Het wordt Donald Trump of Joe Biden. Een belangrijk moment in een politiek en sociaal gepolariseerd land. Kunsthal KAdE ging in de aanloop naar de verkiezingen op zoek naar de manier waarop kunstenaars zich positioneren. In de tentoonstelling This Is America | Art USA Today brengen bijna veertig Amerikaanse kunstenaars via schilderijen, foto’s, muurschilderingen, documentatie en installaties de Verenigde Staten naar Nederland. In hun werk behandelen zij actuele thema’s als identiteit, stedelijke leefcultuur, klimaatproblematiek en ‘Trump’. Hoe is het om in deze tijden kunstenaar te zijn in de VS? Robbert Roos, samensteller van de tentoonstelling, maakte in de zomer van 2019 een roadtrip door het land. Hij reed van de oost naar de westkust en weer terug en sprak met kunstenaars, curatoren en galeriehouders.

Aanraders op TV en in de bioscoop komende maand:

De Kunstdetective (MAX)
Vanaf dinsdag 1 september wekelijks om 20h25 op NPO2
De camera van Omroep MAX volgt Arthur Brand tijdens zijn werk als kunstdetective. In dit tweede seizoenen neemt hij u opnieuw mee tijdens zijn zoektocht naar gestolen kunst. Arthur Brand zoekt een Picasso die in 1999 is gestolen van een sjeik. Het werk is minstens tien keer van eigenaar veranderd in de laatste tien jaar. Vindt hij het werk terug? In aflevering 2 duikt Arthur in Londen de onderwereld in, op zoek naar de ring van Oscar Wilde. Deze werd in 2002 gestolen in de Universiteit van Oxford. In de derde aflevering gaat Arthur een wedloop aan met de Iraanse geheime dienst. Wie vindt het 15e eeuwse boek van Hafez als eerste terug?

Het Uur van de Wolf (NTR)
Zaterdag 26 september om 23h00 op NPO2 en de hele maand online
‘Het Uur van de Wolf’ bestaat in september 25 jaar! Al sinds 1995 brengt het programma de mooiste documentaires over iedere denkbare kunstzinnige discipline. Dat vieren we komende maand met een documentaire over cabaretier Jochem Myjer, een jubileumprogramma, vernieuwde programmavormgeving, een special website en een selectie van opmerkelijke buitenlandse kunstdocumentaires. Op zaterdagavond 26 september zendt ‘Het Uur van de Wolf’ De Gouden Wolf uit; een tv-programma van Marcel Goedhart waarin hij met filmmaakster en presentator Marijn Frank de vijftien beste documentaires uit 25 jaar ‘Uur van de Wolf’ (geselecteerd na een verkiezing onder makers) nader onderzoekt. Dat gebeurt aan de hand van sleutelscènes en interviews met hoofdpersonen en makers. Hoe kijken zij terug op de documentaire, wat heeft het teweeggebracht? En wie krijgt uiteindelijk De Gouden Wolf? De top 15 documentaires worden in september opnieuw uitgezonden op NPO 2 extra. Ook zijn deze films de gehele jubileummaand online te bekijken via hetuurvandewolf.nl.

Frida Kahlo 
Vanaf 10 september in de bioscoop
Frida Kahlo’s legendarische stijl, levenslust, mannen, vrouwen, politiek en haar Mexicaanse afkomst hebben haar generaties lang een alomtegenwoordig feministisch icoon en stijlmuze gemaakt. Maar wat weten we van haar als kunstenaar? Frida Kahlo was een fantastische maakster van zelfportretten die het doek als een spiegel gebruikte in alle fasen van haar levendige, turbulente en, soms, tragische leven. Geleid door de woorden van de kunstenaar zelf biedt deze persoonlijke en intieme film een bevoorrechte en gedetailleerde toegang tot haar werk, waardoor een licht wordt geworpen op het artistieke talent dat zo vaak over het hoofd werd gezien in verhalen over haar dramatische leven. Door middel van interviews met wereldberoemde Kahlo-curatoren, onderzoekt Exhibition On Screen de buitengewone symboliek en thema’s in Frida Kahlo’s schilderijen. We bekijken haar alomtegenwoordige zelfportretten maar ook haar minder bekende werken die resulteerden in een feest van levendigheid en kleur op het scherm. Diep ontroerend en soms schokkend, nemen de schilderijen van Frida ons mee op een boeiende ontdekkingsreis in de geest van een van de meest duurzame en misschien wel ‘s werelds meest favoriete vrouwelijke kunstenaar van de 20ste eeuw.

Mrs Degas – Arthur Japin
Vanaf september in de winkel
Parijs, 1912. Edgar Degas, de schilder, is blind geworden. Wanneer hij zijn huis uit moet, duikt een jonge vrouw op om zijn archieven te helpen ordenen. Zij is echter niet wie zij beweert te zijn en in het geheim brengt zij verslag uit over haar bezoekjes, waarbij zij welbewust Degas’ herinnering wekt aan de enige – en onmogelijke – liefde van zijn leven: zijn blind geworden Amerikaanse nichtje Estelle, een Creoolse uit New Orleans, die hij daar schilderde terwijl zij bloemen aan het schikken was. Aan wie schrijft zij deze verslagen? En waarom blijft zij maar hameren op Degas’ meest pijnlijke herinnering?

//Vensters leest graag bij collega-schrijvers om op de hoogte te blijven van het kunstnieuws en achtergronden. Dit waren de hoogtepunten van afgelopen maand:

Museumtijdschrift: Toch een echte Rembrandt
@ https://museumtijdschrift.nl/nieuws/toch-een-echte-rembrandt/
Nog in 2017 oordeelde Rembrandtkenner Ernst van de Wetering dat het schilderij ‘Hoofd van een man met baard’ geen Rembrandt zou zijn. Nu blijkt het volgens recent wetenschappelijk onderzoek toch een echte Rembrandt, geschilderd door de meester zelf of afkomstig uit zijn atelier.

Joop: Toerist die kunstwerk vernielde voor selfie opgespoord via corona-gegevens
@ https://joop.bnnvara.nl/nieuws/toerist-die-kunstwerk-vernielde-voor-selfie-opgespoord-via-coronagegevens
Een toerist die deze maand in een Italiaans museum een beeldhouwwerk van Antonio Canova beschadigde is opgespoord, dankzij persoonsgegevens die bezoekers moeten achterlaten in verband met het coronavirus.

National Gallery: 5-minute mediation [EN]
@ https://www.youtube.com/playlist?list=PLvb2y26xK6Y7xkYtKteFDu5KyE1sTy2jJ
De Engelse National Gallery nodigt je uit om 5 minuten lang tot rust te komen door langzaam van een kunstwerk te genieten.

September 2020
8 September: de Geboorte van Maria – katholieke herdenking
15 September: Prinsjesdag
22 September:  Begin van de Herfst
26 September:  Burendag
30 September: St Hieronymus – katholieke herdenking