Een eenzame man kijkt uit over de mist tussen de bergtoppen. Hij voelt de grootsheid van de natuur. Caspar David Friedrich vond in de ruige natuur van Saksisch Zwitserland het symbool van de ontembare menselijke ziel. Waar vind je de bergen die Friedrich inspireerden voor ‘Der Wanderer über dem Nebelmeer’?

De Duitse kunstschilder Caspar David Friedrich gebruikt de overweldigende kracht van de natuur om ‘het sublieme’ weer te geven. Deze filosofische term staat voor grootsheid, verhevenheid en wanorde van de natuur. Het sublieme werd gezien als het tegenovergestelde van het schone: symmetrie, harmonie en balans. Kunstenaars uit de romantiek gebruikte het sublieme als symbool voor grootse emoties en verheven gedachten.

Sublieme

In ‘Der Wanderer über dem Nebelmeer’ ervaart de toeschouwer zelf het sublieme. Door de man vanaf de rug te laten zien en zijn hoofd precies in het centrum van het doek te zetten, kijk je als toeschouwer met hem mee over het landschap. Je kan hetzelfde zien en voelen als de eenzame wandelaar.

Hoewel het doek niet erg groot is, voelt het landschap groots aan door het contrast tussen de voorgrond en de verre bergen op de achtergrond. De mist verhult het landschap en draagt zo bij aan het gevoel van onrust. Je weet niet wat er onder de mist ligt, zoals je in het leven vaak ook niet alles kan overzien.

Icoon

Der Wanderer über dem Nebelmeer van Caspar David Friedrich behoort tot de meest iconische schilderijen ter wereld. Maar deze beroemdheid is pas relatief recent. Friedrich schilderde het werk rond 1818, maar het werk raakte in de vergetelheid en werd teruggevonden in 1935. Pas sinds 1970 is het museum in de Kunsthalle van Hamburg te zien voor het grote publiek. Sindsdien is het werk uitgegroeid tot het meest afgebeelde schilderij van de Romantiek.

De belangrijkste reden dat we weten dat Caspar David Friedrich het schilderij heeft gemaakt, is dat er schetsen bewaard zijn gebleven. Friedrich woonde in Dresden en maakte vanaf hier reizen door de natuur ten zuiden van de stad. Hij maakte schetsen van dit gebied, dat tegenwoordig op de grens van Duitsland en Tsjechië ligt en bekend staat als Saksisch Zwitserland. Ook zijn de bergen uit het gebied te zien over andere schilderijen.

Saksisch Zwitserland

De bergtoppen in het schilderij liggen in het Elbezandsteengebergte, waar schitterende rotsformaties boven het Elbe-dal uittorenen. De typische vorm van de ‘keizerskroon’ is goed herkenbaar, rechtsachter op Friedrich’s doek. Andere bergen op het doek zijn de Gamrich en de Rosenberg. Hij componeerde zo uit verschillende bergen het landschap van het schilderij.

Een bezoek aan Saksisch Zwitserland is als een wandeltocht door Friedrich’s schilderij. Bijkomen van grootse emoties? Of nadenken over verheven gedachten? Met ongeveer 8 uur rijden ben je in dit schitterende nationale park.