De Rijkdom van de Afrikaans-Amerikaanse Kunst in Kunsthal Kade

Afrikaans-Amerikaanse kunstenaars hebben een verhaal te vertellen. In woord en beeld tonen ze hun dagelijks leven, de strijd tegen racisme en de rijkdom van de zwarte cultuur. Toch is Afrikaans-Amerikaanse kunst in Europa nauwelijks te zien. Kunsthal Kade biedt deze kunstenaars nu een podium in een spetterende tentoonstelling.

Romane Bearden toont ons het dagelijks leven in een zwarte wijk. In The Block zien we door de ramen kinderen spelen, vrouwen borstvoeding geven, maar ook een beeld van een engel. Het zijn de sociale omstandigheden van de zwarte gemeenschap. Weggestopt in lelijke hoogbouw zijn honderden individuele verhalen te vertellen. Toch zien we weinig van deze verhalen in de Nederlandse musea.

Tell me your Story

Kunsthal Kade geeft dit voorjaar een overzicht van 100 jaar Afrikaans-Amerikaans kunst. De kunstenaars laten zich niet laten belemmeren door vorm. Het ruwe leven in The Block wordt tastbaar gemaakt door het gebruik van gekleurd papier, tijdschriften en reclames. Het is opvallend dat er relatief weinig olieverf schilderijen te zien zijn in Amersfoort en veel collages, bewerkte voorwerpen, schilderingen op karton, en foto’s.

Juist doordat de Afrikaans-Amerikaanse kunstenaars niet gehinderd worden door de traditie van de Europese schilderkunst, komt geweldige speelsheid naar boven. Het levert een nieuwe beeldtaal op, die in olieverf onmogelijk was geweest. Als je openstaat om deze nieuwe taal te leren kennen, is er een nieuwe wereld te ontdekken.

Creatieve impuls

Zoals zwarte rappers de muziek domineren, kan ook de kunstwereld zich klaarmaken voor een nieuwe creatieve impuls. In Kunsthal Kade zijn de nieuwe helden van de hedendaagse kunst goed vertegenwoordigd. Zo hangen er felgekleurde portretten van Obama-portrettist Kehinde Wiley.

Ook Kerry James Marshall, wiens werken zeer geliefd zijn op kunstveilingen, is nu te zien in Amersfoort. Zijn schilderij Vignette is gebaseerd op Adam en Eva’s verdrijving uit het paradijs, naar de harde wereld van de werkelijkheid. Of zijn het twee slavenkinderen die proberen te ontsnappen aan hun opzichter? Deze dubbelzinnigheid kenmerkt Marshall, die het zwarte verhaal vaak combineert met verwijzingen naar de kunstgeschiedenis.

Activisme

Veel kunstwerken in Kunsthal Kade zijn geworteld in een geschiedenis van activisme. Al eeuwenlang is de zwarte gemeenschap bezig aan een strijd tegen ongelijkheid. Soms zijn de verwijzingen heel direct zoals in de pamfletten van Emory Douglas. Soms is het subtieler, zoals de man die gefouilleerd lijkt te worden in Dáreece Walker’s Made in the USA.

Het is een verwijzing naar de #blacklivesmatter beweging, die anno 2020 laat zien dat racisme nog aan de orde van de dag is. Zwart en wit leven in hetzelfde land, hebben dezelfde rechten, maar toch blijven de gemeenschappen vaak gescheiden. In 1845 werd de slavernij afgeschaft, in 1964 werd discriminatie strafbaar met de civil rights act, maar toch is racisme en segregatie nog niet opgelost.

Kunsthal Kade

Misschien wel het grootste pluspunt van de tentoonstelling in Kunsthal Kade is het publiek dat er op afkomt. Waar vaak grijze haren de boventoon voeren, zie ik nu een divers publiek qua leeftijd en huidskleur. Het levert bijzondere gesprekken op over de betekenis van de kunstwerken, maar ook over de afwezigheid van zwarte acteurs bij de Oscar nominaties.

Met Tell me you Story zet Kunsthal Kade opnieuw een sterke tentoonstelling neer. De afgelopen jaren brengt het museum steevast verrassende presentaties en onderwerpen. In plaats van te koketteren met grote namen, staat het verhaal van de kunst en het plezier van het kijken centraal. Tell me your Story is hiervan een goed het voorbeeld. Niet een tentoonstelling omdat diversiteit moet, maar omdat het verhaal van de Afrikaans-Amerikaanse kunst gewoon super interessant is.