De Wonderen van Jezus door de Ogen van Henry Ossawa Tanner

Henry Ossawa Tanner was de eerste Afrikaans-Amerikaanse kunstenaar die succes had in de kunstwereld. Zijn Bijbelse voorstellingen over het leven van Christus laten de wonderen van Christus tot leven komen. Wat kunnen het leven en de schilderijen van Henry Ossawa Tanner ons leren over het geloof?

In de evangeliën van Lucas, Marcus, Matteüs en Johannes zijn tientallen wonderen beschreven die door Jezus Christus verricht zijn. Christenen zien in de wonderen de bevestiging van de goddelijkheid van Jezus. De verhalen laten zien hoe Jezus als simpele timmermanszoon zijn eerste discipelen vond aan de rand van het Meer van Galilea. Dankzij zijn bijzondere boodschap vergaarde hij steeds meer volgers en aanzien.

Meer van Galilea
Jezus woonde tijdens zijn leven waarschijnlijk in Kafarnaum (of Capernaum) aan het Meer van Galilea. Het meer lag niet ver van Nazareth, waar Jozef en Maria woonden. Jezus prediktein de streek Galilea gelegen in het Noorden van het huidige Israel en veel van de wonderen uit de Bijbel spelen zich daarom af in de omgeving het meer. Een beroemd wonder is hoe Jezus met zijn discipelen met een boot over het meer vaarde, toen er storm uitbrak. Henry Ossawa Tanner schilderde dit verhaal in 1910. Je ziet de discipelen zich vasthouden aan de boot, terwijl Jezus staande de storm tot bedaren brengt. In de verte zijn de opklaringen al weer te zien.

Henry Ossawa Tanner
Henry Ossawa Tanner was als zoon van een bisschop in de Afrikaanse Methodisten Kerk opgegroeid met de bijbel. Ondanks de rassenscheiding in Amerika, lukte het Tanner om in 1880 te gaan studeren aan de prestigieuze Pennsylvania Academy of the Fine Arts. Hier leerde hij realistisch schilderen van Thomas Eakins. Later vestigde Tanner zich in Atlanta waar hij schilderde en fotografeerde, maar weinig klanten had.

Gelukkig waren er een aantal mensen die hem geloofden zoals bisschop Joseph Crane Hartzell. Dankzij hem kon Tanner studiereizen maken naar de Blue Ridge Mountains. Ook organiseerden Hartzell en zijn vrouw een expositie van Tanner’s werk in Cincinnati. Ondanks zijn talent, verkocht Tanner er helemaal niets. Het leven voor een Afrikaans-Amerikaanse kunstenaar was hard in de 19e eeuw.

Europa en Palestina
In 1891 is Tanner het zat. Zoals hij zelf scheef: ‘Ik was extreem timide en voelde me ongewenst, ondanks dat ik alle recht had om te bestaan. Ieder incident deed me weken, soms zelfs maanden, pijn.’ Tanner besloot daarom naar Europa te reizen, opnieuw dankzij een financiële bijdrage van Joseph Crane Hartzell. Hij vestigde zich in Parijs, waar zijn stijl losser werd en zijn faam groter. Vooral Bijbelse verhalen bleven hem inspireren.

Zou Tanner in Jezus een inspiratiebron hebben gezien? Jezus, de eenling die door Galilea dwaalde, gesteund door enkele vertrouwelingen, maar die uiteindelijk beroemd zou worden. Net als Jezus kreeg Tanner steeds meer volgelingen. De rijke handelaar Rodman Wanamaker zag zijn werk in Parijs en was diep onder de indruk. Hij betaalde een reis naar Palestina, zodat Tanner de streek kon bestuderen waar de Bijbelse verhalen zich afspeelde.

De Wonderen van Tanner
Tanner heeft de Bijbel sindsdien nog dichterbij de mensen gebracht: ‘Ik heb geprobeerd de Bijbelverhalen niet alleen in hun oorspronkelijke omgeving te laten zien, maar tegelijker tijd de menselijke kant te tonen waarin iedereen gelijk is.’.

Hoe Tanner dit doet, is goed te zien in zijn schilderij waarin de discipelen Jezus zien lopen op het water. Je ziet de mannen op een bootje in het Meer van Galilea. In de verte loopt Jezus over het water. In het schilderij is Jezus slechts een schim. Je kan je voorstellen hoe ze gedacht moeten hebben: ‘Zag ik dat nou echt?’. Tanner raakt hier de kern van het geloof. Het gaat niet om geloven in een wonder, het gaat om geloven in Jezus.

Toen de roem van Jezus groter werd en hij naar Jeruzalem trok, vond hij zijn einde aan het kruis. Net als bij Jezus, volgde Tanner’s grootste succes pas na zijn dood. Ondanks dat Tanner nog tijdens zijn leven benoemd werd in het Franse Légion d’Honneur, werd hij ver na zijn dood in 1926 pas gezien als de eerste grote Afrikaans-Amerikaanse kunstenaar. Pas na het einde van de rassenscheiding in de jaren 60 werd hij opgenomen in veel Amerikaanse kunstcollecties.