Gisteren overleed de Nederlandse kunstenaar Armando op 88 jarige leeftijd in Potsdam. Armando woonde als kind vlakbij Kamp Amersfoort, waar de Duitsers een schrikbewind voerden. Deze ervaring hield hem zijn hele leven bezig en voerde de boventoon in zijn werk.
Jammerende gevangen, een brood dat over de hekken werd gegooid en schietende bewakers. De herinneringen die de jonge Armando aan Kamp Amersfoort had, waren indrukwekkend. De uitgehongerde mensen kreeg hij nooit meer van zijn netvlies. Armando praatte er niet graag over, maar in zijn schilderijen was het zijn belangrijkste thema.
Hij verbaasde zich er altijd over dat de natuur onverstoorbaar was voor dit menselijke leed. Bomen groeiden door, struiken versperden de bospaden. ‘Schuldig landschap’ noemde Armando het, alsof de bomen er iets aan hadden kunnen doen. Juist deze verstilde en gruwelijke landschappen zette hij op doek. Ruw, soms met zand tussen de verf, en vaak abstract, de doeken van Armando waren doorleefd.
Multi-talent
Het thema van de Tweede Wereldoorlog en zijn ervaringen met Kamp Amersfoort waren zo prominent in zijn werk, dat Armando uiteindelijk zelfs een monument maakte om het Kamp te herinneren. Hij maakt een ladder die herinnerde aan de laders tegen de wachttorens, maar tegelijk een symbolische betekenis had. De ladder was een weg naar het onbereikbare en toont zo de hoop en de dromen van de gevangen in het kamp.
Armando was een creatieveling die zich niet liet belemmeren door de grenzen van zijn favoriete medium. Naast schilderen en beeldhouwen, dichtte hij en schreef hij boeken. Alles om het verhaal van de agressie en het lijden te kunnen vertellen.
NUL-beweging
Armando werd in de jaren 60 bekend als lid van de NUL-beweging, waarin minimalistische kunst probeerde tot de essentie te komen. Maar al snel vond hij dit minimalisme te beperkend en scheidde hij zich af van de groep. Armando ontwikkelde daarna zijn eigen stijl tussen figuratief en abstractie in, waarmee hij een van de belangrijkste kunstenaars van Nederland werd. In 2008 werd hij uitgeroepen tot briljanten kunstenaar van het jaar.
Ook kreeg Armando zijn eigen museum in een voormalige kerk in Amersfoort. Helaas brandde de kerk in 2007 af en gingen veel werken van Armando verloren. Sindsdien is er een collectie van Armando’s schilderijen te zien Museum Oud Amelisweerd.
Armando reisde zijn onderwerp achterna en woonde al tientallen jaren in Duitsland. In de jaren 80 hield hij atelier op de plek waar ook nazi-beeldhouwer Arno Breker werkte. In Berlijn werd hij nog dagelijks geconfronteerd met de nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Gisteren overleed Armando dus in Potsdam op 88 jarige leeftijd. Tot het einde bleef hij werken, zodat wij de harde werkelijkheid niet zullen vergeten.
