Op het eind van zijn leven trok Goya zich terug in een klein huisje aan de rand van Madrid. Hij was volledig doof door een slopende ziekte en was teleurgesteld na de Spaanse burgeroorlog. Op de muren van zijn kleine huisje schilderde hij 14 weerzinwekkende taferelen: ruw, donker, rusteloos. Deze zwarte schilderijen waren niet bedoeld om door publiek gezien te worden…
Saturnus
Op het meest heftige schilderij in de serie bijt Saturnus het hoofd van zijn zoon af. Het is een afbeelding van de Griekse mythe waarin Kronos (later door de Romeinen Saturnus genoemd) zijn kinderen opeet omdat hij bang is dat ze zijn macht overnemen. Niet alle werken zijn zo bloederig, maar ze hebben dezelfde donkere kleuren: twee etende oude vrouwen, een lezende groep mannen, twee monniken. De taferelen zijn minder ruw, maar dezelfde onheilspellende sfeer blijft.
Op de grote werken zien we onder ander een duel tussen twee jonge mannen, een heksenbijeenkomst en de drie godinnen die de levensdraad spinnen. Het onduidelijk waarom Goya juist deze onderwerpen heeft gekozen ter decoratie van zijn eigen huis.
Ontstaan van de Zwarte Schilderijen
In 1819 kocht Goya een huisje aan de rand van Madrid. Het werd het Huis van de Dove (Quinta del Sordo) genoemd, omdat de vorige eigenaar doof was. Goya was ondertussen zelf 73 jaar en ernstig ziek geweest. Ondanks dat hij van de ziekte herstelde, was hij doof geworden. Het huisje had twee verdiepingen die ieder ongeveer 5 bij 9 meter groot waren. Tussen 1820 en 1823 heeft Goya op de muren in totaal 14 fresco’s gemaakt, waarvan de grootte werd bepaald door de locatie van de ramen in het huis.
Niemand weet waarom Goya de donkere schilderijen maakte. Sommige zeggen dat hij zich terugtrok in zijn huis omdat hij doof was geworden. Anderen dragen aan dat hij teleurgesteld zou zijn in Spanje door de lange burgeroorlog die in het land had geraasd. Maar de sfeer van de werken laat in ieder geval dat zijn gemoedstoestand niet erg positief is geweest.
Werken gered
Goya heeft de werken nooit gemaakt met doel om ze tentoon te stellen. Hij schilderde de taferelen direct op de muren en tijdens zijn leven zullen dus nauwelijks mensen ze hebben gezien. Goya verliet het huis in 1823 en deed het cadeau aan zijn kleinzoon, om zelf naar Bordeaux te verhuizen. De schilderingen raakte hiermee in de vergetelheid. Totdat Baron d’Erlanger het huis in 1874 in handen kreeg en de fresco’s van de muren liet halen om op doek te zetten.
In 1878 werden de Zwarte Schilderijen tentoongesteld op de Wereldtentoonstelling van Parijs. De lang verborgen werken waren nu opeens zichtbaar voor een groot publiek en ze werden meteen een groot succes. De ruwe onderwerpen van de zwarte schilderijen zijn de ‘mooiste nachtmerries’ uit de kunstgeschiedenis. Sindsdien worden de schilderijen getoond in een speciale zaal in het Prado in Madrid.
Meer kunstwerken gemaakt in serie:
de Pure Vrouwen van Willem de Kooning
Zal Alfons Mucha’s Slavische Cyclus eindelijk een thuis vinden?
William Hogarth parodieert een mislukt huwelijk
George Catlin schilderde indianen in het Wilde Westen
De ‘Splash’ van David Hockney: Een Icoon
Verliefd door de ogen van Fragonard
De Zonnebloemen: Van Gogh’s cadeautje voor Gauguin
Maria de Medici: Sterke koningin of simpele koppelaarster?
Hoe Kandinsky abstract leerde schilderen in 10 composities
Gekke Bekken van Franz Xaver Messerschmidt
De Brancacci Kapel: Vernieuwing in de Vroege Renaissance
Wie was het Meisje in Kimono van Breitner?
Ongemak en geweld bij American People van Faith Ringgold
Het betreft hier niet de burgeroorlog, maar de onafhankelijkheidsoorlog .Spanjaarden, Portugezen en Britten aan de ene kant en Fransen aan de andere kant. (1808-1814)
Nadat mijn vrouw en ik het schilderij met het hondje, in het Prado toendertijd hadden gezien, viel ons besluit om – als we gepensioneerd zouden zijn – een hondje te nemen en haar Goya te noemen. Zo geschiedde. Onze Goya is nu 7 jaar oud, het is een Fauve de Bretagne en ze lijkt als twee druppels water op het afgebeelde hondje op het schilderij