Hoe simpeler hoe beter, dat moeten veel minimalistische kunstenaars hebben gedacht. In geometrische vormen en industriele materialen maakten ze pure kunstwerken, zonder extra betekenis. In de jaren 60 en 70 was de Minimal Art een belangrijke kunststroming. Wie waren de bekendste kunstenaars?
Geschiedenis
Na de Tweede Wereldoorlog was New York de hoofdstad van de kunstwereld en vierde het abstract expressionisme hoogtijdagen. Mark Rothko probeerde de essentie van de schilderkunst te vinden in grote serene kleurvlakken. Tegelijkertijd toonden de drip paintings van Jackson Pollock een wervelwind van energie en beweging. Het abstract expressionisme was ondanks zijn verscheidenheid aan vormen een subjectieve en emotionele kunststroming, binnen het traditionele idee van het modernisme dat naar vooruitgang streefde.
Kenmerken
In de jaren 60 werd dit abstract expressionistische ideaal door een nieuwe generatie kunstenaars als hoogdravend ervaren. Ze verwierpen de subjectieve benadering van de kunst en begonnen werken te maken zonder diepere betekenis of persoonlijke gedachte. Eerst in de schilderkunst, maar later vooral in de beeldhouwkunst gingen kunstenaars werken in simpele geometrische vormen. De kunst had geen diepere betekenis of persoonlijke invulling, het was wat je zag. ‘What you see, is what you get!’ Door het gebruik van eenvoudige en industriële materialen hadden de werken verwantschap met de land art en de readymades van Duchamp. De stroming werd ‘minimalisme’ genoemd in 1965. Minimal art was geen vaste groep kunstenaars die samenwerkten, maar meer een tendens die door veel kunstenaars werd gebruikt.
Kunstenaars
Robert Rauschenberg maakte in 1951 zijn beroemde White Paintings. Het waren schilderijen die geheel wit waren en daarmee een belangrijke voorloper voor het minimalisme. Het leidde tot een revival van monochrome schilderijen, zoals de blauwe schilderijen van Yves Klein.
Een belangrijke vroege minimal art kunstenaar was Frank Stella, die geheel zwarte schilderijen maakte. Hij bracht de zwarte verf in banen van ongeveer 6 cm van verschillende dikten op het doek en volgde daarbij vaak de vorm van het canvas. Ook Ad Reinhardt maakte zwarte schilderijen, waarbij het patroon van zwarte vierkanten pas zichtbaar werd als je langer naar het werk keek. De verflagen onder de zwarte toplaag werden namelijk pas zichtbaar als je ogen gewend waren.
Later maakte Stella ook schilderijen in andere kleuren, waarbij hij de vorm van het doek aanpaste aan het ontwerp van zijn werk. Deze zogenaamde ‘Shaped Canvases’ zijn daarmee een soort overgang van 2D naar 3D. Juist in 3 dimensies zou het minimalisme een grote kunststroming worden. De beeldhouwkunst had sinds het kubisme nauwelijks meer ontwikkelingen meegemaakt, maar deze minimalistische tendens leende zich voor nieuwe kunstexperimenten.
Donald Judd maakte composities van blokken die hij aan de muur hing of op de grond plaatste. Judd gebruikte simpele geometrische vormen in allerlei kleuren. Sol LeWitt componeerde driedimensionale figuren, opgebouwd uit witte open kubussen. Carl Andre legde vloeren in een soort schaakbord-patroon, waarbij hij steeds verschillende metalen als grondstof gebruikte. De mogelijkheden waren eindeloos.
In de schilderkunst bleef het monochroom, schilderijen in slechts één kleur, dominant. Kunstenaars als Jo Baer, Robert Mangold of Brice Marden maakten monochrome schilderijen en varieerden in navolging van Frank Stella met de vormen van het doek. Naast de traditionele schilderkunst en beeldhouwkunst werden ook nieuwe materialen gebruikt om minimalistische werken te maken. Dan Flavin werd bijvoorbeeld beroemd met kunstwerken gemaakt van TL-buizen.
Musea
In Nederland is altijd veel aandacht geweest voor de minimal art dankzij het Stedelijk Museum, die een grote collectie minimal art heeft. Ook het Museum Boijmans van Beuningen heeft enkele minimal art kunstwerken. Buiten Nederland zijn de mooiste collecties Minimal Art te zien in het Museum of Modern Art in New York en de Tate Modern in Londen.
