Een Pop van de Onbereikbare Liefde van Oskar Kokoschka

Vandaag is het Valentijnsdag en kijken we naar een van de meest heftige kunstenaarsliefdes uit de kunstgeschiedenis. Oskar Kokoschka was een jonge kunstschilder toen hij Alma Mahler ontmoette. Er ontstond een heftige liefdesrelatie. Kokoschka was geobsedeerd door Alma, zelfs nadat de relatie voorbij was. Hij liet daarom een levensgrote pop van haar maken….

De bekende componist Gustav Mahler trouwde in 1902 met de 19e jaar jongere Alma Schindler. Alma was beeldschoon en groeide uit tot een van de meest bekende societyfiguren van Wenen. Alma componeerde zelf muziek en was een graag geziene bezoeker van de salon van Adele Bloch Bauer, die meerdere malen werd geportretteerd door Gustav Klimt.

Oskar Kokoschka – Twee naakten

Oskar Kokoschka – Zelfportret met Alma Mahler

Oskar Kokoschka
Na de dood van Gustave Mahler, ontpopte Alma Mahler zich tot de meest begeerde vrouw van Wenen. Ze was verre van monogaam en werd begeerd door onder meer de neuroloog Joseph Fraenkel, de bioloog Paul Kammerer, de Berlijnse architect Walter Gropius of de componist Franz Schreker. In 1911 ontmoette Alma de jonge kunstschilder Oskar Kokoschka. Twee jaar lang hadden ze een intense relatie. Kokoschka adoreerde de knappe Alma en schilderde meerdere portretten van haar. Alma werd zwanger van Kokoschka, maar besloot het kind te laten aborteren.

De obsessie van Kokoschka dreef hemzelf, maar ook zijn omgeving tot waanzin. Kokoschka’s moeder dreigde Alma te vermoorden als ze de relatie niet beëindigden, en patrouilleerde met een vuurwapen door haar straat om het dreigement kracht bij te zetten. Uiteindelijk brak Alma Mahler rond 1914 de relatie met Oskar Kokoschka af om terug te keren bij een oude liefde, de architect Walter Gropius.

Break-up
Kokoschka kon de afwijzing van Alma Mahler niet verdragen en vluchtte het leger in. Ondanks dat hij eerder was afgekeurd, vond hij een plaats in het leger. Hij overleefde ter nauwer nood de Eerste Wereldoorlog, na een schotwond in zijn borst. Gedurende deze tijd bleef hij van Alma houden.

Dat bleek ook uit zijn kunst. In meerdere schilderijen is de afwijzing met Alma Mahler het belangrijkste onderwerp. Ook het ongeboren kind dat Alma Mahler liet aborteren, komt vaak terug in zijn werk. In sommige werken verwijst Kokoschka naar dit kind in vorm van een kat.

Oskar Kokoschka – Geliefden met een kat

Oskar Kokoschka – Zelfportret

Pop
Deze onbereikbare Alma werd een grote obsessie voor Kokoschka. In 1919 liet hij daarom een levensgrote pop van Alma Mahler maken. Een naaister uit Stuttgart maakte voor hem het evenbeeld van zijn grote liefde. Hij kleedde de pop van Alma Mahler aan in dure kleren en nam haar mee in bed. ‘Kan de mond geopend worden?’ en ‘Zitten er tanden en een tong in?’ vroeg hij aan de naaister. Kokoschka hoopte met de pop een levensechte vervangster van zijn Alma te vinden. Hij portretteerde zichzelf ook met de pop in zijn schilderijen.

Alma Mahler zou echter nooit meer bij Kokoschka terugkeren. Na haar huwelijk met Walter Gropius, zou ze de rest van haar leven samen met schrijver Franz Wervel doorbrengen.