Vandaag gaat Amerika naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Na 8 jaar komt er een einde aan de regeerperiode van President Obama. Hij en zijn vrouw Michele mogen daarom binnenkort een kunstenaar uitkiezen om een portret te laten schilderen. Het is een traditie van het Amerikaanse Witte Huis om alle presidenten en first ladies te laten vereeuwigen. Van George Washington tot George W. Bush, van John F. Kennedy tot zelfs Monica Lewinsky….
In 1796 schilderde Gilbert Stuart een portret van president George Washington, de eerste president van de VS, bedoeld als cadeau voor de Engelse minister-president, de markies van Lansdowne, William FitzMaurice. Dit ‘Lansdowne portret’ zit vol met symbolische verwijzingen, waaronder boeken over de grondwet en de revolutie. Washington wordt neergezet als een Romeinse overwinnaar. Het portret werd zo populair dat het Witte Huis Stuart zelf een kopie liet maken voor in het Witte Huis.
Tegenwoordig is er in het Witte Huis van iedere oud-president van de Verenigde Staten een portret aanwezig. Daarnaast is er een tweede collectie die bijgehouden door de Smithsonian National Portrait Gallery. Naast officiële portretten zijn er in dit museum ook minder-officiële portretten aanwezig. Naast schilderijen zijn dit bijvoorbeeld beelden, foto’s en affiches.
Beroemde portretten
Na het portret van George Washington ontstond er een traditie waarbij van iedere president een portret werd gemaakt, al is dit pas sinds 1961 officieel geregeld. Na de dood van Abraham Lincoln hield het congres bijvoorbeeld een wedstrijd, waarbij een staand portret door William Cogswell won. Toch is tegenwoordig het verliezende portret van Lincoln door George Healey bekender. Het werk waarop Lincoln zittend en denkend is afgebeeld werd gekocht door zijn zoon en hangt nu alsnog in het Witte Huis.
De meeste portretten van presidenten van de Verenigde Staten werden gemaakt door relatief onbekende schilders. De belangrijkste uitzondering hierop is het portret van Theodore Roosevelt dat werd gemaakt door John Singer Sargent. Het is misschien wel het schilderij dat met de meest losse kwast is geschilderd. In het portret dat van John F. Kennedy werd gemaakt na zijn dood, kijkt hij naar beneden en staat hij afgebeeld tegen een donkere achtergrond. Het is alsof een geest wordt afgebeeld en daarmee één van de meest bekende officiële portretten. Maar Kennedy is door talloze schilders geportretteerd, waaronder bijvoorbeeld Elaine de Kooning.
Bill Clinton en Monica Lewinsky
Het officiële portret van Bill Clinton werd gemaakt door Simmie Knox en hierop staat hij afgebeeld voor zijn bureau in het oval office. Maar tijdens zijn presidentschap zijn er veel meer portretten van Clinton gemaakt, die ook in de Amerikaanse National Portrait Gallery terecht zijn gekomen. Chuck Close maakte een schilderij dat van dichtbij bestaat uit allemaal abstracte pixels, maar van afstand verandert in een treffend portret van Clinton. Chuck Close zegt over het portret dat hij de charme en verleiding van Clinton probeerde te vangen.
Het meest controversiële portret van Clinton is een werk van Nelson Shanks, waarop Bill Clinton staat afgebeeld naast een schouw in het Witte Huis. Op de achtergrond is de schaduw van een jurk te zien. Volgens Shanks is dit een verwijzing naar de blauwe jurk van Monica Lewinsky en de schaduw die dit heeft gelegd op Clinton’s presidentschap. Hij heeft een paspop met een blauwe jurk in zijn atelier gezet, om de schaduw zo levensecht mogelijk na te kunnen schilderen. Het werk wordt tegenwoordig nog maar nauwelijks tentoongesteld door de National Portrait Gallery, volgens kwade bronnen op verzoek van de Clintons zelfs.
Hillary en Donald
De vraag die de komende nacht de wereld zal is bezighouden is of het volgende portret een schilderij zal zijn van Hillary Clinton of van Donald Trump. Als voormalige first-lady is er in de collectie van het Witte Huis al een officieel Hillary Clinton schilderij aanwezig. Dit werk werd eveneens gemaakt door Simmie Knox en toont Hillary lachend in een zwart pak.
Donald Trump staat niet bepaald bekend om zijn liefde voor de kunst. Bij de bouw van de Trump tower vernielde hij een aantal oude Art Deco reliefs, terwijl het Metropolitan Museum ze op hun kosten had willen laten weghalen. Trump deed ook een bestelling van een serie portretten bij Andy Warhol, maar was niet tevreden en besloot ze niet te kopen. Ralph Cowan maakte ooit een half portret van Trump en stuurde het gratis naar Trump, met een briefje erbij dat hij had af zou maken tegen betaling. Trump vertelt zijn bezoek vaak trots dat hij dit weigerde en een andere kunstenaar inhuurde om het af te maken. Al beweert Cowan dat dit niet waar is en dat hij gewoon betaald heeft gekregen.
Mocht de verkiezingen nou echt uitlopen op een slachtpartij waarbij beide kandidaten door het vele moddergooien geen president meer kunnen worden. Dan heeft de National Portrait Gallery al een portret in huis van een mogelijke vervanger. Vorig jaar werd een prachtig schilderij van een andere ‘politicus’ die over lijken gaat aangekocht: het portret van Frank Underwood!
Kennedy afgebeeld tegen een donkere achtergrond? Vreemde waarneming.