Tienduizenden jaren geleden maakte de prehistorische mens tekeningen van paarden, bizons en neushoorns in zwart en oker op muren van verborgen grotten. Ze geven ons een klein inkijkje in de jagers van de prehistorie. Onze verre voorouders hebben in deze grotten geleefd, geschuild voor regen en kou en rondom een vuurtje hun jagersbuit gegeten. Waar zijn deze prehistorische grotten te vinden?
Grottekeningen van dieren behoren tot de oudste vormen van kunst. Wereldwijd zijn er maar een beperkt aantal voorbeelden gevonden van de tekenkunsten van onze verre voorouders. De best bewaarde tekeningen hebben daarom het beeld van de prehistorische mens grotendeels bepaald. De belangrijkste vindplaatsen in Europa zijn in Frankrijk en Spanje.
Lascaux
In 1940 kroop de 18-jarige Marcel Ravidat door een dunne spleet in de rotsen bij Lascaux en ontdekte zalen vol met prehistorische tekeningen. In deze grotten in de Dordogne werden in totaal bijna 2000 tekeningen gevonden, waaronder 300 paarden, 100 herten en tientallen voorbeelden van andere vee en bisons. De beroemdste zaal is de grote zaal met stieren, waar tientallen tekeningen in rode, zwarte en gele kleuren zijn gemaakt van verschillende dieren.
In 1948 werd de grot van Lascaux geopend voor publiek, maar de honderden dagelijkse bezoekers zorgden voor een andere luchtvochtigheid en meer licht in de grot, waardoor er schade aan de tekeningen ontstond. In 1963 werd de grot daarom voor publiek gesloten en sindsdien wordt hard gewerkt om de tekeningen goed te preserveren. Recent is er weer veel last van de schimmelinfecties, die de tekeningen bedreigen. Om de bezoekers toch te kunnen laten zien hoe de prehistorische tekeningen eruit zien, is er in 1983 een kopie van de grot geopend op 200 meter van het origineel. Ook is de grot online te bezoeken: Grotten van Lascaux.
Altamira
De Spaanse evenknie van het Franse Lascaux is te vinden in Altamira, waar aan de Noord-Spaanse kust aan het eind van 19e eeuw prehistorische grotschilderingen werden ontdekt. Het duurde echter 25 jaar voordat de schilderingen werden erkend. Vanwege de uitzonderlijke kwaliteit werd namelijk lang gedacht dat de schilderingen vervalsingen waren. In de centrale zaal is het plafond gevuld met geweldige schilderingen van bizons, die ongeveer 15.000 jaar oud zijn. Verder achterin de grot zijn nog oudere tekeningen gevonden, bestaande uit simpele vormen. Mogelijk zijn deze wel 35.000 jaar oud.
Evenals in Lascaux, werd ook de Altamira grot opengesteld voor publiek. De grot werd druk bezocht in de jaren 60 en 70. Omdat dit de nodige beschadigingen teweeg bracht, is ook in Altamira een kopie van de grot gebouwd die sinds 2001 te bezoeken is voor het grote publiek.
Chauvet
De meest recente ontdekking van grootschalige rotstekeningen werd in 1994 gedaan in de Franse Ardèche, bij Chauvet. Honderden tekeningen van dieren werden hier aangetroffen. Koolstof-datering liet zien dat de tekeningen 30.000 jaar voor Christus zijn gemaakt. Daarom zijn de grotten van Chauvet de oudst bekende rotstekeningen van dieren, ruim tienduizend jaar ouder dan de werken in Lascaux en Altamira. Er werden in de grot ook fossielen en overblijfselen van uitgestorven dieren gevonden, zoals een grotbeer.
In tegenstelling tot Lascaux en Altamira is de grot van Chauvet nooit opengesteld voor publiek, zodat de werken niet beschadigd zouden raken. In 2015 is ook in Chauvet een kopie van de grot geopend, die voor publiek te bezoeken is. Deze kopie is tien keer groter dan de grot van Lascaux en bovendien zijn ook de luchtvochtigheid en lichtomstandigheden nagebootst. Ook is de groot virtueel te bezoeken via de website van de Franse overheid: de Grot van Chauvet.
Echte grotten
Is het dan helemaal niet mogelijk om echte prehistorische grottekeningen te zien? Op zeer beperkte schaal zijn er in Frankrijk en Spanje nog steeds grotten, die wel gewoon te bezoeken zijn. Vaak ga je met een kleine groep onder begeleiding van een gids naar binnen. Maar de werken in deze grotten zijn veel minder uitgebreid en spectaculair dan de grotten in Lascaux, Chauvet en Altamira.
Zo zijn in Spanje twee grotten in de Monte Castillo te bezoeken. Hier zijn grottekeningen bestaande uit stippen en handafdrukken te zien, in een rood-achtige kleur. In Frankrijk zijn nog grotten te bezoeken bij Cahors (Peche Merle) en bij Niaux, hier zijn ook afbeeldingen van dieren te zien. Omdat dagelijks in deze grotten slechts enkele bezoekers naar binnen mogen, is reserveren hier noodzakelijk.
Hoe kun je zien of een vrouw dit heeft gemaakt?
Misschien niet zo enorm oud, maar toch heel erg oud, zijn de rotstekeningen in de Cueva de la Pileta bij Ronda in Spanje. Deze grot kan wel bezocht worden.
Prachtige tekeningen waar men aan kan zien dat de zogenaamde prehistorische mens allerminst onderontwikkeld was!