De geboorte van Maria staat nergens in de Bijbel vermeld, toch is het één van de meest favoriete thema’s in de christelijke schilderkunst.  Op 8 september viert de katholieke kerk de geboorte van de maagd Maria. //Vensters kijkt daarom vandaag naar een schilderij uit 1520 van de Duitse schilder Albrecht Altdorfer.
Anna en Joachim waren tot hun grote verdriet lang kinderloos gebleven. Joachim trok zich 40 dagen terug in de woestijn om te vasten en zich aan god te wijden. Hun gebeden werden verhoord en een engel verscheen aan Anna en Joachim om de geboorte van een kind aan te kondigen. Volgens het proto-evangelie van Jacobus is het een wonder dat Anna op deze hoge leeftijd nog een kind krijgt. Het verhaal toont veel overeenkomsten met de Geboorte van Johannes de Doper.
Symboliek
In het schilderij van Albrecht Altdorfer speelt de geboorte van Maria zich af in een kerk. Het grootste deel van het schilderij is besteed aan het schilderen van de pompeuze kathedraal en de engelen. Slechts onderin zien we de geboorte van Maria. Natuurlijk zal Maria niet echt in de kerk zijn geboren. Maar door de geboorte van Maria in een kerk te tonen, zet hij Maria symbolisch gelijk aan de kerk. Maria wordt gezien als kerk-moeder.
de Hoofdpersonen
Helemaal linksonder in het schilderij ligt Anna in bed. Ze is net bevallen van Maria, die ondertussen is meegenomen door een verzorgster. Joachym komt aangelopen in een rode mantel. Hij draagt een pakket met kleren onder zijn arm. Joachym is beschermheilige van de kleermakers. Opvallend is het vele gebruik van de kleur rood in het schilderij, terwijl juist vaak de kleuren wit en blauw worden gebruikt voor Maria.
Ver boven de hoofdpersoon uit zweven de engelen in een kring rondom de pilaren van de kerk. De engelen vieren de geboorte van Maria. In het midden spreid een engel wierook uit over het bed can Anna. Wierook staat in de katholieke kerk symbool voor het opstijgende gebed en wordt gebruikt als een reukoffer voor God. Opnieuw wordt zo de verbondenheid van Maria met god benadrukt.
Achtergrond
Altdorfer heeft in het schilderij bijzonder veel aandacht voor de architectuur van de kerk. Hij gebruikt Gothische smalle ramen, met Romaanse boogstructuren en schelpenplafond die in een Renaissance stijl zijn. Altdorfer gebruikte vaker verschillende architectuurstijlen in zijn werk door elkaar.
In de jeugd van Maria speelt de tempel een belangrijke rol. Een belangrijk verhaal is dat Anna en Joachym Maria op driejarige leeftijd meenemen naar de tempel om god te danken voor haar geboorte. Bovendien wordt Maria in de tempel onderwezen, wat een belangrijke voorbereiding is voor haar rol als kerkmoeder. Altdorfer plaatst de geboorte van Maria daarom een ‘moderne tempel’: de kerk.
De Geboorte van Maria van Albrecht Altdorfer is te zien in de Alte Pinakothek in München, Duitsland.Â
Beste Jeroen, ik ben sinds kort geabonneerd op deze interessante nieuwsbrief. Het zou kunnen dat de kleur rood verwijst naar Anna. Op orthodoxe ikonen, bijv van Anna en Maria, is zij altijd in het rood gekleed. Ik werk als geestelijk verzorger in een verpleeghuis en wij gaan dinsdag in een gebedsdienst dit feest vieren. Met vriendelijke groet, Dorry de Beijer – theologe