Canon van de Moderne Kunst: de keuze van het Gemeentemuseum

//Vensters vroeg aan het Gemeentemuseum in Den Haag om hun favoriete werk te kiezen uit de Canon van de Moderne Kunst. Het Gemeentemuseum koos voor Venster 26: de Victory Boogie Woogie van Piet Mondriaan!

Een woordvoerder van het museum vertelt: Piet Mondriaan is een van de belangrijkste moderne kunstenaars ter wereld. Hij hoor in het rijtje van Rembrandt, Vermeer en Van Gogh. Het publiek kent hem vooral vanwege zijn herkenbare stijl: rood, geel en blauw; en haarscherpe zwarte lijnen. Zijn laatste werk – Victory Boogie Woogie – (Venster 26) is niet alleen het eindpunt van zijn oeuvre, maar ook het hoogtepunt van de internationale abstracte kunst.

‘Did he really make this?’ zei president Obama over Mondriaans knalrode molen bij felgeel zonlicht toen hij in 2014 het Gemeentemuseum bezocht. Het is het verrassingseffect dat Mondriaan heeft. Zijn ‘eindstation’ Victory Boogie Woogie ontstaat namelijk niet over een nacht ijs. Hij schildert in het begin realistisch: groene landschappen vol koeien, sloten en boerderijen tegen een lage horizon. In Zeeland zorgen de heldere luchten later voor felle kleuren en lossere verfstreken in zijn werk. En een tijd lang schildert hij bijna magische vrouwen en bloemen. Mondriaan is daarmee een echte uitvinder. Hij wil continu vernieuwen. Stapje voor stapje komt hij dichterbij zijn doel. Decennia na zijn dood zien we pas goed wat voor ‘avontuur’ door de kunst dat is geweest. Als we die Hollandse weilanden, warm gloeiende molens, hoekige bomen en mysterieuze vrouwen achter elkaar zetten, ontvouwt zich een route naar de abstracte kunst.

In 1940 reist Mondriaan vanwege de oorlog naar New York. Na een lange bootreis zet hij voet op Amerikaanse bodem. Daar wordt hij onthaald als een held. In zijn atelier op 5th Avenue werkt hij onafgebroken aan een groot ruitvormig doek: Victory Boogie Woogie. Daar blijft hij jaren aan puzzelen: hij wil het ritme van de jazz en de woelige stad New York vatten op het doek. Het komt nooit af. Op 1 februari 1944 overlijdt Mondriaan. Het doek wordt onafgerond in zijn atelier gevonden. Het is nog altijd een van de meest energieke en meest tijdloze werken die ik ken. Na al die tijd is het nog steeds verrassend modern. Die kracht en dat innovatieve karakter zijn typisch voor het werk van Mondriaan en de Nederlandse kunst.

Gemeentemuseum
Het Gemeentemuseum in Den Haag is één van de belangrijkste musea voor moderne kunst in Nederland. Het museum werd in 1935 geopend in een bijzonder gebouw dat door Hendrik Berlage is ontworpen. Het Gemeentemuseum bezit de grootste collectie van Piet Mondriaan ter wereld en is wereldwijd geroemd vanwege de permanente opstelling die de ontwikkeling van ‘de Stijl’ beweging toont. Met de komst van de Victory Boogie Woogie, een bruikleen van de Nederlandse bank, in 1998, is het museum in het bezit van één van de meest iconische werken uit de moderne kunst.

In het Gemeentemuseum zijn 20 kunstenaars uit de Canon van de Moderne Kunst vertegenwoordigd. Hiervan zijn 12 kunstenaars aanwezig in de collectie met schilderijen en 8 met tekeningen. Het museum kan als een van de weinigen in Nederland een goed overzicht geven van de Duitse Expressionisten en bezit zelfs een belangrijk werk van Egon Schiele. Ook heeft het musea een belangrijke collectie van kunstenaars die actief waren in Parijs rond 1900 en daarmee belangrijke voorlopers waren van Piet Mondriaan.

Over drie weken toont het Gemeentemuseum Judith van Gustav Klimt (Venster 3). Ook zijn er dit voorjaar tentoonstellingen van Jan Toorop en Karel Appel. Meer informatie: www.gemeentemuseum.nl

//Vensters is het Gemeentemuseum erkentelijk voor deelname aan deze serie rondom de Canon van de Moderne Kunst.