Canon van de Moderne Kunst: Feiten en Cijfers

Na vijf jaar en vijftig vensters is deze week de Canon van de Moderne Kunst compleet! Vijftig kunstwerken die samen een overzicht vormen van de geschiedenis van de moderne kunst. Wanneer werden ze gemaakt? Waar worden ze tentoongesteld? Welke stroming is het best vertegenwoordigd? //Vensters kijkt terug op de Canon en zet de feiten op een rijtje….

Schilderijen vormen de hoofdmoot van de Canon van de Moderne Kunst. In totaal zijn er 40 schilderijen, 8 beeldhouwwerken en 2 foto’s opgenomen in het overzicht. De pagina’s over de Canon van de Moderne Kunst behoren tot de meest bezochte onderdelen van onze website. Als we naar bezoekersaantallen van de website kijken, dan zijn de werken van Salvador Dali, Pablo Picasso en Paul Cézanne het meest populair! Maar ook Nolde, Chagall en Giacometti behoren tot erg goed bezochte pagina’s.

Van de 50 werken in de Canon van de Moderne Kunst zijn er vier te zien in Nederland: de Victory Boogie Woogie (Mondriaan) en Contra-compositie van dissonanten XVI (Theo van Doesburg) in het Gemeentemuseum, Unieke vormen van continuïteit in de ruimte (Umberto Boccioni) in het Kröller Müller Museum en de Licht-Ruimte Modulator (Laszlo Moholy-Nagy) in het Van Abbemuseum. Bovendien is een vergelijkbare versies van Homage to the Square (Josef Albers) te zien in het Stedelijk Museum.

Negen werken komen uit de collectie van het Museum of Modern Art in New York en zeven werken uit het Centre Pompidou uit Parijs, die daarmee de belangrijkste musea zijn voor moderne kunst ter wereld. Als u in Nederland moderne kunst wil bekijken, dan kunt u het best naar het Stedelijk Museum in Amsterdam. 31 van de 50 kunstenaars zijn vertegenwoordigd in de collectie van het Stedelijk Museum met schilderijen, foto’s of beelden. Als we ook prenten en schetsen mee zouden rekenen dan loopt dit aantal zelfs op tot 37 van de 50 kunstenaars.

De meest voorkomende stromingen in de canon zijn het expressionisme en het abstract expressionisme met ieder vijf werken. Vooral het expressionisme heeft een grote invloed gehad want ook nauw verwante stromingen zoals de Nieuwe Zakelijkheid en Bauhaus komen iedere twee keer voor. Andere invloedrijke stromingen zijn het surrealisme en het kubisme met ieder 4 werken in de canon van de moderne kunst.

Het oudste schilderij in de Canon is ‘de Schreeuw‘ van Edvard Munch, dit werk werd al gemaakt in 1893 en behoort daarmee samen met ‘de Slapende Zigeuner‘ tot de enige werken die voor 1900 zijn gemaakt. De meeste werken komen tussen 1900 en 1950. Het decennium 1910-1919 is een belangrijke periode geweest voor de moderne kunst, in totaal 17 (!) werken werden in deze tijd gemaakt. In deze jaren was het kubisme op zijn hoogtepunt en volgde nieuwe avant-garde stromingen zich in rap tempo op. Futurisme, expressionisme, dada, suprematisme, de Stijl vonden allemaal hun oorsprong in deze tijd.

In de Canon van de Moderne Kunst zijn vier Nederlanders vertegenwoordigd: Kees van Dongen, Piet Mondriaan, Theo van Doesburg en Willem de Kooning. Al moet hierbij worden aangetekend dat Kees van Dongen en Willem de Kooning vrijwel hun gehele leven buiten Nederland hebben gewerkt. Frankrijk en de Verenigde Staten zijn hofleverancier met ieder 9 kunstenaars. De Franse kunstenaars bevinden zich voornamelijk in de eerste helft van de canon, terwijl de Amerikanen in het tweede deel van de canon de boventoon voeren.

Aan het begin van de eeuw was Parijs de onbetwiste kunsthoofdstad van de wereld, naast de Franse kunstenaars waren ook heel veel niet-Franse kunstenaars in Parijs actief. Maar na de tweede wereldoorlog verplaatst dit zich naar New York. Veel Europese kunstenaars maken de oversteek naar de andere kant van de oceaan. Hier ontstaat een nieuwe kunstenaarsscene die gedurende de tweede helft van de 20e eeuw dominant zou blijven.

Natuurlijk willen we graag weten welke kunstwerken het meest populair zijn binnen de Canon van de Moderne Kunst! We hebben daarom het Gemeentemuseum en het Kröller Müller Museum gevraagd hun favoriete werk te kiezen. Hun keuzes worden begin volgende week bekend gemaakt op de website. Ondertussen kunt u alvast uw favoriete werk kiezen op onze Facebook pagina!

//Vensters staat nog de hele maand februari in het teken van Moderne Kunst. Met bijdragen over kunstgeschiedenis, favoriete werken en tentoonstellingen. Op 29 februari sluiten we deze bijzondere maand af met het antwoord op de vraag: Wat is Moderne Kunst?