Canon van de Moderne Kunst – Venster 48
In de Canon van Moderne Kunst geeft Vensters een overzicht van de 50 moderne kunstwerken die iedereen zou moeten kennen. 50 schilderijen, beelden, foto’s, objecten van 50 verschillende artiesten die je nooit meer mag vergeten. Vandaag venster 48: Orange and Yellow van Mark Rothko.
Mark Rothko’s ‘Orange and Yellow’ is een bijna spirituele ervaring van kleur. Als je voor het doek staat, word je er als het ware ‘ingezogen’. Kijken naar dit werk is als een meditatie, waarin je even niets anders denkt of voelt dan alleen dit werk.
Vanaf eind jaren 40 maakte Mark Rothko werken waarin hij grote kleurvakken op een egale achtergrond plaatst. Rothko bracht dunne laagjes verf over elkaar aan het op doek en zorgt ervoor dat er geen harde lijnen tussen de kleuren ontstaan. De randen van de kleuren vervagen en lopen zo rustig over in de achtergrond.
De werken van Rothko zijn groot en moet je van dichtbij ervaren. Rothko was een van de eerste de enorme doeken ging gebruiken voor abstracte kunst. Hij wilde dat de toeschouwer omhuld werd door het doek. Hierdoor bestaat de wereld even alleen maar uit kleur. Rothko probeert hiermee in te spelen op de emotie van de toeschouwer.
De stijl van Rothko wordt gerekend tot ‘colorfield painting’, een substroming van het abstract expressionisme. Rothko zou je kunnen zien als de vervolmaking van het ideaal van het modernisme, gericht op vernieuwing en vooruitgang. Zijn werken hebben grote invloed op gehad nieuwe generaties kunstenaars, binnen stromingen als de post-painterly abstraction en het neo-expressionisme.
Markus Yakovlevich Rotkovich kwam op 25 september 1903 ter wereld in Dvinsk, toenmalig Rusland, tegenwoordig in Letland, in een joodse familie. Op 10-jarige leeftijd emigreerde de familie Rothko naar de Verenigde Staten, waar Markus vanaf 1913 naar school ging in Portland, Oregon. Later vervolgde hij zijn studie in Yale. Al na twee jaar stopte hij hier en ging hij werken in New York. Hier kwam hij via vrienden voor het eerst in aanraking met kunst. Hij begon lessen te volgen aan de Parsons New School for Design en de Art Students League of New York. Hier kreeg hij onder meer les van Ashile Gorky en Max Weber en maakte hij kennis met het modernisme. Hij schilderde in deze tijd in een donkere, expressionistische stijl. Vanaf 1929 werkte hij met onder andere Adolph Gottlieb en Barnett Newman in de schildersgroep van Milton Avery en ging hij full time als kunstschilder werken. Dit was een bijzondere stap, omdat het een onzeker bestaan was ten tijde van een grote economische crisis in de VS. In 1933 had Mark Rothko zijn eerste solo-tentoonstelling in de Contemporary Arts Gallery in New York. Hij werd geroemd om zijn kleurgebruik. Vanaf 1937 exposeerde hij regelmatig met kunstenaarsgroep “The Ten”, bestaande uit hemzelf, Lou Schanker, Ilya Bolotowsky,Ben-Zion, Adolph Gottlieb, Joe Solomon, Tschacbasov, Lou Harris, Ralph Rosenborg en Yankel Kufeld. De kunstenaars schilderden expressionistisch en soms abstract.
In 1940 veranderde Markus Rotkovich zijn naam in Mark Rothko, uit angst voor anti-semitisme in de VS. Begin jaren 40 ontwikkelde de stijl van Rothko samen met Gottlieb steeds meer naar grote kleurvlakken. Rothko exposeerde in 1945 bij Peggy Guggenheim in de Art of the Century gallerie. Tussen 1947 en 1949 gaf Rothko les aan de California School of Fine Arts in San Francisco en ontwikkelde hij zijn definitieve stijl. Grote kleurrijke kleurvlakken die vervagen en lijken te zweven op een eveneens gekleurde achtergrond. Eind jaren 50 was Rothko op de top van zijn roem. Hij kreeg grote opdrachten en schilderde enorme werken voor het Four Seasons Restaurant in New York. In 1961 kreeg hij een overzichtstentoonstelling in het Museum of Modern Art. Zijn meest beroemde opdracht kwam in 1964, toen hij accepteerde om schilderingen te maken voor een kapel in Houston, Texas. Mark Rothko pleegde 25 Februari 1970 zelfmoord in New York.
Het werk van Mark Rothko is in Nederland te zien in het Stedelijk Museum, Amsterdam en het Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. Internationaal is Mark Rothko onder meer vertegenwoordigd in de collecties van het Centre Pompidou (Parijs), de Tate Modern (Londen) en het Museum of Modern Art (New York). In Houston Texas is zijn werk te zien in de Rothko Kapel.
Rothko <3