Een dame in een rode jas wijst naar de spreuk: “Laat dit paneel gesloten hangen: Of u ziet mijn bruine wangen!”. Ik sta voor een Vlaams paneel van rond 1500. De waarschuwing was duidelijk, maar toch doe ik wat iedereen zou doen… Ik kijk naar de andere kant van het houten deurtje!
Dit werk van een onbekende kunstenaar is te zien in de tentoonstelling “De ontdekking van het dagelijks leven – Van Bosch tot Bruegel” over het begin van de genrekunst in Nederland. Museum Boijmans van Beuningen trok hiermee al meer dan 115.000 bezoekers en heeft de expositie verlengd t/m 24 januari. Deze week is dus de laatste kans om een kijkje te gaan nemen!
Genrekunst
Tot 1500 was de kerk de belangrijkste opdrachtgever van kunst en bestond meer dan 90% van alle Nederlandse kunst uit Bijbeltaferelen, heiligenportretten of andere christelijke kunst. Dit veranderde rond 1500 toen Jheronimus Bosch in zijn drieluiken ook scenes en objecten uit het dagelijks leven ging gebruiken. Zo schilderde hij een landloper op de buitenkant van zijn ‘hooiwagen-drieluik’, een voorstelling die hij herhaalde op een los schilderij, tegenwoordig bekend als ‘de Marskramer’.
Beide schilderijen zijn nu te zien in Rotterdam en vooral de komst van het Hooiwagen-drieluik vanuit het Prado is erg bijzonder. Het is erg fragiel en wordt nauwelijks uitgeleend en is voor het eerst in 450 jaar weer in Nederland te zien. Het is geweldig om het detail en de vele kleine voorstellingen van dichtbij te bekijken. Het drieluik zal later ook nog in Den Bosch te zien zijn bij de grote Bosch tentoonstelling dit voorjaar. Het is dit jaar 500 jaar geleden dat Bosch overleed.
Vroeg Nederlandse Kunst
Waar de werken van Bosch nog een kerkelijke achtergrond hebben en vaak als allegorieen geïnterpreteerd kunnen worden, gaan zijn navolgers een stukje verder. In Rotterdam zijn werken te zien van onder meer Quinten Massijs, Lucas van Leyden en Pieter Aertsen. De schilderijen laten het dagelijks leven zien in alle facetten. Grote boerenfeesten en maaltijden bij Pieter Aertsen en parodieën op oude mensen die nog in de liefde geloven van Jan Sanders van Hemessen.
De tentoonstelling past een reeks van tentoonstellingen in het Museum Boijmans van Beuningen over vroeg-Nederlandse schilderkunst. Zo werd in 2013 de vroege kerkelijk kunst uit Nederland getoond met topstukken van Jan van Eyck. Nu is het dus de beurt aan de opkomst van de genrekunst. Het is een thema dat zich vanuit Nederland over heel Europa zou verspreiden en populair zou blijven tijdens de gehele gouden eeuw.
Het Boijmans Museum eindigt de tentoonstellingen met kleine panelen van Pieter Brueghel de Oudere. Ondanks dat het museum met grote namen Bosch en Brueghel bezoekers probeert te lokken, zijn het juist de kleinere onbekende namen die show stelen in de tentoonstellingszalen. De grappigste en meest onverwachte schilderijen zijn immers de leukste.
Zo is het ook bij de blote kont die ik zag aan de andere kant van het deurtje. Het tovert een glimlach op het gezicht van iedere bezoeker!
Van Bosch tot Breugel
Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam
t/m 24 januari 2016
Goh, over toeval gesproken. Gisteren nog een uitgebreid college gehad over ‘De tuin der lusten’, en nu kom ik het in mijn blogfeed tegen.
Blijf het een erg indrukwekkend schilderij vinden, al vraag ik me af of de kerk er nou wel zo content mee was.