Canon van de Moderne Kunst: Willem de Kooning

Canon van de Moderne Kunst – Venster 46
In de Canon van Moderne Kunst geeft Vensters een overzicht van de 50 moderne kunstwerken die iedereen zou moeten kennen. 50 schilderijen, beelden, foto’s, objecten van 50 verschillende artiesten die je nooit meer mag vergeten. Vandaag venster 46: Woman I van Willem de Kooning.

Drie jaar heeft Willem de Kooning gewerkt aan het eerste deel van zijn ‘Woman’-serie. Talloze studies heeft hij gemaakt en hij heeft het werk meerdere malen overgeschilderd. Uiteindelijk creëerde hij een oer-vrouw die net zozeer geïnspireerd was door prehistorische beelden als door pin-up girls uit de jaren 50.

Terwijl de jaren 50 draaiden om abstractie en performance-schilderijen zoals de drup-schilderijen van Jackson Pollock en de grote kleurvlakken van Mark Rothko, bleef Willem de Kooning figuratief schilderen. Hij gebruikte expressieve verfstreken, een agressieve toets, druipende verf om de energie en de kracht van de vrouw weer te geven. Zo bleef hij trouw aan de moderne technieken zonder abstracte werken te maken. Het resultaat is een intimiderend schilderij van een indrukwekkend formaat (147 x 192 cm).

De Woman-serie is Willem de Kooning’s meest beroemde reeks schilderijen. In 2006 werd het derde deel (Woman III) voor 137,5 miljoen dollar verkocht aan een privé-verzamelaar. Destijds was dit het op één na duurste schilderij ter wereld. In totaal zijn er 6 grote Woman schilderijen waarvan er 5 in Amerikaanse en Australische musea te zien zijn. Woman I is onderdeel van de collectie van het Museum of Modern Art in New York.

Willem de Kooning werd op 24 april 1904 geboren in Rotterdam. Hij ging in 1916 als leerling aan de slag in een decoratieatelier om zijn lessen aan de Rotterdamse Academie te bekostigen. Vanaf 1920 ging hij werken voor een interieurontwerper in Amsterdam. Op 22 jarige leeftijd nam De Kooning de boot naar de Verenigde Staten van Amerika waar hij in Hoboken, New Jersey ging wonen. Om geld te verdienen, werkt hij hier als huisschilder. In1927 verhuisde hij naar Manhatten en raakte hij goed bevriend met kunstschilders Arshile Gorky, Stuart Davis en John Graham. Vooral Gorky was een van de belangrijkste schilders in de overgang van het surrealisme naar het Amerikaanse Abstract-Expressionisme.

Vanaf 1925 ging Willem de Kooning werken voor een Amerikaanse kunstprogramma waarin met belastinggeld kunstenaars werden ondersteund. Binnen dit Federal Art Project werkte hij met name aan muurschilderingen. In zijn schilderijen uit deze tijd zijn invloeden te zien van Fernand Leger, Pablo Picasso, Joan Miro en Arshile Gorky. De werken zijn abstract en laten geometrische vormen zien. Daarnaast maakte hij enkele schilderijen van mannen, staand of zittend. Eind jaren 40 kreeg hij zijn eerste solo-tentoonstelling bij Charles Egan, waar hij zwart-witte abstracten toonde. Vanaf 1950 maakte hij zijn meest beroemde serie van vrouw-figuren in een zeer expressieve kleurrijke stijl. Hiermee werd De Kooning een van leidende figuren binnen het Abstract Expressionisme. In de jaren vijftig begon zijn werk goed te verkopen en bleef hij als enige abstract expressionist figuratieve werken maken. In de jaren 60 en 70 maakte hij ook beeldhouwwerken en werd zijn atelier steeds groter. Vanaf de jaren 80 begon zijn gezondheid achteruit te gaan en uiteindelijk overleed hij op 19 maart 1997 aan de gevolgen van de ziekte van Alzheimer.

Het werk van Willem de Kooning is in Nederland te zien in het Stedelijk Museum, Amsterdam en het Boijmans van Beuningen, Rotterdam. Internationaal is Willem de Kooning onder meer vertegenwoordigd in de collecties van het Centre Pompidou (Parijs), de Tate Modern (Londen) en het Museum of Modern Art (New York).