Ondanks dat de kerken steeds leger worden en steeds minder mensen de bijbel lezen, maakt het christelijke gedachtengoed onmiskenbaar onderdeel uit van onze geschiedenis en cultuur. De Duitse bisschoppen daagden daarom het Duitse K21 museum in Düsseldorf uit om een tentoonstelling te maken met hedendaagse kunst over religie van grotendeels niet gelovige kunstenaars. 

De jaarlijkse Duitse bisschoppenconferentie viert dit jaar het 50-jarig jubileum van het Tweede Vaticaanse Concilie. Een mooie aanleiding voor een tentoonstelling over christendom in de hedendaagse kunst in het K21 museum in Düsseldorf. Het is geen tentoonstelling vol met afbeeldingen van Bijbel verhalen, maar juist een expositie waarin de christelijke traditie, waarden en normen centraal staan.

De naam van de tentoonstelling is ontleend aan een werk van Pavel Büchler, waarin een vergrootglas in een boek is geschoven, waardoor het woord ‘Invisible’ te lezen is. Het werk refereert naar de onzichtbaarheid van God en de kern van het geloof.

Ontdekkingstocht

De tentoonstelling in de Kunstsammlung van Nordrhein Westfalen in Düsseldorf beslaat meerdere verdiepingen en laat zich het best omschrijven als een ontdekkingsreis. In de eerste zaal hangt een confronterende fotoserie van prostituees en daklozen in de sneeuw waarin het lijden centraal staat, gemaakt door de Oekraïner Boris Mikhailov.

In dezelfde zaal staat een serie indrukwekkende beelden van Berlinde de Bruyckere. Haar beelden van menselijke lichamen verwijzen naar de katholieke beeldcultuur van de piëta. De ‘Schmerzenmannen’ die hier op pilaren in de zaal staan, tonen het menselijke lijden.

Algemene waarden

Thema’s als lijden, naastenliefde en dood staan centraal in de tentoonstelling in Düsseldorf. Ze worden uit hun katholieke context gehaald om te laten zien dat ze van alle tijden zijn. Ook in de seculiere wereld is er immers behoefte aan deze algemene waarden. Bovendien zijn de katholieke lemma’s zo’n onderdeel van onze cultuurgeschiedenis dat we soms naar het bovennatuurlijke verlangen. Iets dat in de documentaire ‘Looking van Jezus’ van de Poolse Katarzyna Kozyra verder wordt blootgelegd. In de film gaat ze in gesprek met mensen die lijden aan ‘Jeruzalem-syndroom’, een psychische aandoening na religieuze ervaring.

“The Problem of God” is een verfrissende expositie van veelal relatief jonge hedendaagse kunstenaars. De tentoonstelling zou ook Nederlandse musea moeten inspireren om vaker dit soort thematische hedendaagse exposities in te richten en minder terug te vallen op grote namen en chronologische presentaties. Juist de sterke thematische opzet maakt de expo namelijk een interessant geheel, waarbij je als toeschouwer soms even moet zoeken naar de religieuze achtergrond. Er zijn nauwelijks teksten en hierdoor wordt je uitgedaagd goed te kijken. “The Problem of God” is een goede reden om eens af te reizen naar Düsseldorf, waar op dit moment ook een tentoonstelling over Zurbaran loopt.

Een overzicht van het uitgebreide museumaanbod van Düsseldorf en het huidige tentoonstellingsprogramma vindt u via Art in Düsseldorf.

The Problem of God
Kunstsammlung Nordrhein Westfalen, K21, Düsseldorf
t/m 24 januari 2016