Canon van de Moderne Kunst: Yves Klein

Canon van de Moderne Kunst – Venster 40
In de Canon van Moderne Kunst geeft Vensters een overzicht van de 50 moderne kunstwerken die iedereen zou moeten kennen. 50 schilderijen, beelden, foto’s, objecten van 50 verschillende artiesten die je nooit meer mag vergeten. Vandaag venster 40: Monochrome Bleu van Yves Klein.

Yves Klein werd beroemd met grote monochroom blauwe werken, die hij maakte vanaf 1956. Hij gebruikte hiervoor een ultramarijn blauwe kleurstof, die hij mengde met het fixatief Rhodopas, waardoor het blauw zijn glans niet verloor. Deze techniek werkte met name erg goed op driedimensionale vlakken zoals reliefs, omdat er dan meer lichtwerking op de verf was dan op doek.

De kleur blauw die hij gebruikte staat tegenwoordig bekend als ‘International Klein Blue’ (IKB) en werd door Klein zelf gebruikt voor de decoratie van theaters en in zijn kunstwerken. Je zou zijn werk kunnen zien als de ultieme abstractie: het enige dat overblijft is kleur.

Daarmee bereikt Yves Klein eigenlijk het eindpunt van het modernisme, waarbinnen wordt gestreefd naar vernieuwing en zelfbewustheid. Klein is daarmee een schakelpunt tussen de moderne en post-moderne/hedendaagse kunst. Zijn blauwe monochrome werken horen nog bij de klassieke traditie van het modernisme.

Maar in later werk als hij het menselijk lichaam gaat gebruiken om de blauwe verf op doek te zetten en zijn kunst een ‘performance’ wordt, is Klein meer een post-modernist. Hij is een van de oprichters van de Nouveau Realistes, een Franse tegenhanger van de Pop Art.

Yves Klein werd op 28 april 1928 geboren in Nice, als kind van een Nederlandse vader en een Franse moeder. Beide ouders waren kunstschilders, vader was figuratief schilder en moeder maakte abstracte kunst. In 1947 ging Yves actief judoën en hier leerde hij Arman en Claude Pascal kennen. Ze werden zijn goede vrienden en met hen begon hij ook te schilderen. In 1948 componeerde hij een muziekstuk bestaande uit 1 toon, waarmee een voorloper zou zijn van John Cage. Na een korte periode in militaire dienst in 1949 die hij doorbracht in Duitsland, ging Klein reizen. Hij zag Italië, Spanje, Engeland en Japan en al die tijd ging hij door met schilderen en judoën. Zijn eerste monochrome werken maakte hij al rond 1950.

Yves Klein’s keerde terug naar Frankrijk en ging in Parijs wonen in 1954. Hij bracht toen ook zijn eerste boek met schilderijen uit: Yves Peintures. Zijn eerste solotentoonstelling van monochrome werken had hij in 1955, toen nog in alle kleuren. Toen hij zag de bezoekers van doek naar doek liepen en de kleuren als het ware aan elkaar verbonden, besloot hij nog maar in 1 kleur te werken: blauw. Zijn solotentoonstelling in 1957 bestond uit 11 identieke blauwe werken. In de jaren erna zou blauw de belangrijkste kleur blijven waarmee hij zou werken, soms afgewisseld met goud. Hij experimenteerde met verschillende ondergronden, manier van de verf opbrengen en maakte performances van zijn schilderkunst. In 1960 richtte hij samen met Arman en andere Franse kunstenaars de Nouveau realisten op. De echte opkomst van de stroming zou Yves Klein niet meer meemaken. Hij overleed in 1962 aan een hartaanval in Parijs.

Het werk van Yves Klein is in Nederland onder meer te zien in het Stedelijk Museum, Amsterdam en in het Van Abbemuseum in Eindhoven. Internationaal is Yves Klein onder meer vertegenwoordigd in de collecties van het Centre Pompidou (Parijs), de Tate Modern (Londen) en het Museum of Modern Art (New York).