Een kennismaking met de Chinese toppers

Deze week werd bekend dat niet langer Picasso, maar de Chinese schilder Zhang Daqian (Chang Dai-chien) de kunstenaar is die het best verkocht op de wereldwijde veilingen. Sterker nog, in de top 5 van de meest verdienende artiesten in 2011 staan 3 Chinezen. Wie zijn deze kunstenaars? Vensters bekeek het werk van Zhang Daqian, Qi Baishi en Xu Beiong.

Zhang Daqian
De afgelopen 14 jaar was Pablo Picasso 13 keer de kunstenaar die het meeste geld opbracht op veilingen. Maar in 2011 werd hij met 244 miljoen euro slechts 4e, vlak achter Andy Warhol die met 254 miljoen euro euro op 3 stond. De Chinees Zhang Daqian bracht het afgelopen jaar maar liefst 400 miljoen euro op. Zhang Daqian leefde tussen 1899 en 1983 en gebruikte verschillende stijlen. Zo begon hij in zijn vroege carriere met schilderijen in klassieke stijlen en materialen zodat ze zo goed waren dat ze niet van oude meesters te onderscheiden waren. Daqian was dus ook een meestervervalser. Na de Chinese revolutie werd zijn werk moderner en reisde hij over de hele wereld. Zijn werk werd expressionistischer en zelfs richting het abstracte in zijn laatste jaren. Hij was toen bijna blind en gebruikte technieken die veel op de abstract expressionisten lijken.

Een substantieel deel van de — miljoen euro werd in mei opgehaald tijdens een veiling  waar 25 werken van Zhang onder de hamer kwamen. Hier werd ook 17 miljoen euro opgehaald voor het schilderij ‘Lotus en Mandarijnse Eenden’, een nieuw record voor een schilderij van Zhang. Het werk werd verkocht in een dependance van Sothebys in Hong Kong, een van de meest succesvolle veilingshuizen van 2011 en het bewijs van de opkomst van de Chineze kunstmarkt die gedomineerd wordt door rijke Chinezen. In tegenstelling tot rijke Russen en Arabiers zijn de Chinezen namelijk niet geinteresseerd in de Westerse kunst, maar investeren ze liever in hun eigen verleden.

Qi Baishi
Het is dan ook geen verrassing dat ook het duurste schilderij van 2011 ook door een Chinees geschilderd werd. Het duurste schilderij dat in 2011 verhandeld werd, was ‘Eagle Standing on Pine Tree; Four-Character Couplet in Seal Script‘ van Qi Basihi. Het bracht bijna 60 miljoen euro op en was daarmee het duurste Chinese schilderij dat ooit werd verkocht. Qi Baishi was dan ook met 350 miljoen euro, de 2e in de top 5 van best verkochte kunstenaars.

Qi Baishi leefde tussen 1864 en 1957. Zijn aquarellen hebben vaak bloemen, planten en dieren als onderwerp en hebben een stijl die de Chinezen ‘grote Xieyi’ noemen. Hierbij staat niet de realiteitszin centraal, maar vooral de emotie en het gevoel. Qi schildert dan ook met snelle en duidelijke penseelstreken die een grote dynamiek en moderniteit uitstralen. Qi wordt dan ook wel de Picasso van China genoemd.

Xu Beihong
De laatste Chinees in de top 5 van best verkochte kunstenaars in 2011 is Xu Beihong die 166 miljoen euro opbracht. Xu leefde van 1895 en 1953 en was van de drie genoemde Chinezen misschien wel de meest moderne meester. Xu schilderde niet alleen in de klassieke Chinese technieken zoals aquarellen en calligrafie, maar gebruikte ook olieverf om schilderijen te maken. Met deze Westerse techniek maakte hij typisch Chinese taferelen waardoor je een bijzonder effect krijgt. Maar Xu ging zelfs nog verder door ook meer Westerse ontwerpen te gebruiken.

Toch zijn het juist de meer klassieke schilderijen van Xu Beihong die populair zijn op de Chineze kunstmarkt. Voor ongeveer 35 miljoen euro werd afgelopen jaar ‘Verbouwen op het Vredige Land’ geveild en daarmee was het werk het topstuk van dit najaar.

Het is opvallend dat de nieuwe Chinese rijken juist kiezen voor kunstschilders uit het begin van de vorige eeuw. Het zijn schilderijen in een vrij traditionele stijl, in tegenstelling tot succesvolle hedendaagse kunstenaars uit China die veel vernieuwender zijn in materiaal en stijlkeuze. Toch zijn juist Zhang, Qi en Xu de afgelopen 3 jaar enorm in prijs gestegen, de werken zijn wel 100x duurder geworden. Experts spreken dan ook van een ‘Chinese Art-Bubble’, ofwel een overwaardering van de Chinese kunst. Investeerders investeren in deze kunst en houden zo kunstmatig de prijzen hoog. Er komt echter een moment dat de ‘bubble’ barst doordat de investeerders niet verder aan de kunstwerken kunnen verdienen en dus hun geld terugtrekken. Maar waarschijnlijk gaat dit nog wel een aantal jaren duren en zullen we de komende jaren nog veel nieuwe Chinese verkooprecords gaan zien.