Canon van de Moderne Kunst: Boccioni

Canon van de Moderne Kunst – Venster 17
In de Canon van Moderne Kunst geeft Vensters een overzicht van de 50 moderne kunstwerken die iedereen zou moeten kennen. 50 schilderijen, beelden, foto’s, objecten van 50 verschillende artiesten die je nooit meer mag vergeten. Vandaag venster 17: Unieke vormen van continuïteit in de ruimte van Umberto Boccioni.

Umberto Boccioni – Unieke vormen van continuiteit in de ruimte

In woelige Europese kunstenaarsmilieu van vlak voor de eerste wereld oorlog, speelden de Italiaanse futuristen een hoofdrol. Eerder in deze canon werd het werk van Giacomo Balla (Venster 14) al geroemd, nu is het de beurt aan Umberto Boccioni, de kunstenaar die vooral met zijn beelden het futurisme uitdroeg.

Unieke vormen van continuïteit in de ruimte is misschien wel het meest geslaagde futuristische werk. Het werk heeft een enorme dynamiek en ademt beweging. De sculptuur lijkt alle kanten op uit te zetten en heeft hierdoor een bijna abstract karakter. Toch blijft het beeld refereren aan een menselijke vorm in beweging. Het beeld toont Boccioni op zijn best en toont de vertaling van de futuristische principes in drie dimensies. Het enige futuristische kenmerk dat het beeld eigenlijk niet overneemt is de kleur, die in tegenstelling tot de felle schilderijen heel erg rustig is.

Umberto Boccioni – Zelfportret

Umberto Boccioni werd in 1882 geboren in Reggio Calabria, het uiterste zuidelijke puntje van Italië. Zijn kunstcarrière begon toen hij op 19-jarige leeftijd schilderlessen gingen volgen de Nationale Academie voor schone kunsten in Rome. Het was hier dat hij in contact kwam met Gino Severini, samen kregen ze lessen van Giacomo Balla. Na zijn opleiding trok Boccioni in 1906 naar Parijs om kennis te maken het werk van de impressionisten en de fauvisten. Later trok hij naar Venetië en Milaan, waar hij kennismaakte met Filippo Tomasso Marinetti en zijn oude vrienden weer zag. Samen zouden ze in 1910 het futuristisch manifest opstellen en een beweging starten waarin dynamiek, vooruitging en beweging voorop stonden. Boccioni zou zich ontwikkelen tot een van de belangrijkste theoretici van de futuristen.

Ondertussen bleef Boccioni contact houden met Parijs en kwam hij hierdoor in aanraking met de nieuwe kubistische werken van Picasso en Braque. Na verschillende bezoeken aan Parijs, besluit Boccioni zich toe te leggen op de beeldhouwkunst. In 1913 exposeert hij zijn beelden, die duidelijk kubistische invloeden hebben, met de andere futuristen bij de Bernheim-Jeun galerie in Parijs. Opgehitst door de eerste wereldoorlog, gaat Boccioni in dienst bij het Italiaanse leger. In 1916 valt hij tijdens een oefening van zijn paard en overlijd de volgende dag op 33 jarige leeftijd aan zijn verwondering. Zijn gemis en de ontbering van de oorlog zouden grote effecten hebben op de futuristische beweging, na de vrede in 1918 viel de groep snel uit elkaar.

Er werden verschillende afgietsels van Unieke vormen van continuïteit in de ruimte gemaakt, waarvan er 1 te zien is in het Kroller Moller Museum in Otterloo. Dit werk is tevens het enige werk van Boccioni in Nederland. In het buitenland zijn grote Boccioni verzamelingen te vinden in het Museum voor Moderne en Hedendaagse Kunst (Rome) en het Museum of Modern Art (New York).