Canon van de Moderne Kunst: Kandinsky

Canon van de Moderne Kunst – Venster 15
In de Canon van Moderne Kunst geeft Vensters een overzicht van de 50 moderne kunstwerken die iedereen zou moeten kennen. 50 schilderijen, beelden, foto’s, objecten van 50 verschillende artiesten die je nooit meer mag vergeten. Vandaag venster 15: Compositie VI van Wassily Kandinsky.

Na een paar weken afwezigheid, pakt Vensters de draad weer op in de Canon van de Moderne Kunst. In dit 15e Venster aandacht voor de absolute frontman van de Blaue Reiter kunstenaarsgroep, Wassily Kandinsky. Door sommigen geroemd als de eerste abstracte kunstenaar, door anderen als de man die muziek in verf wist om te zetten, toch is hij vooral bekend als oprichter van de Blaue Reiter waar wij in Venster 12 (Auguste Macke) al eerder aandacht aan besteedden.

Hoewel de weg naar abstractie al door Cezanne (Venster 1) werd ingezet, is Kandinsky onmiskenbaar een onmisbare schakel. In Compositie VI toont Kandinsky een overvloed aan kleur en vorm gecentreerd rondom drie aandachtspunten waar je ogen vanzelf naartoe worden getrokken (van het roze/wit links, via het zwartdoorstreepte roze rechts, naar de halve maan linksonder). Er ontstaat een vormentaal die muziek uitstraalt en het begin was van een nieuwe manier van kijken binnen de kunst.

Wassily Kandinksy werd in 1866 geboren in Moskou waar hij zijn jeugd doorbracht en aan een carriere begon als jurirst aan de Universiteit van Moskou. Toch besloot Kandinsky te proberen een kunstcarriere op te zetten en verhuisde hij in 1896 naar München. Hier volgde hij verschillende lessen en probeerde talloze technieken uit voordat hij in 1909 met Alexej von Jawlensky, Marianne von Werefkin en Gabriele Münter de Neue Künstlervereinigung München oprichtte. Hieruit zou later de Blaue Reiter beweging ontstaan die Kandinksy in 1911 oprichtte met Franz Marc (Venster 18) en Auguste Macke. De kunst van de Blaue Reiter kenmerkte zich door felle kleuren, symbolisme en het overbrengen van emotie.

Kandinsky was niet alleen schilder maar ook kunsttheoreticus. Hij schreef verschillende verhandelingen over spirituele en abstracte kunst. Ook was hij betrokken bij de totstandkoming van de Blaue Reiter almanak. De eerste wereldoorlog zorgde er echter voor dat de kunstgroep al na 2 tentoonstellingen uit elkaar viel en Kandinksy terug ging naar Rusland. In 1922 keerde hij terug naar Duitsland om les te geven aan de Bauhaus school. Toen hier in de jaren 30 het politieke klimaat onrustig werd en zijn kunst entartet werd verklaard, verhuisde Kandinksy naar Frankrijk. Hier zou hij het eind van de tweede wereldoorlog niet meer meemaken. Hij overleed in 1944 in Neuilly-sur-Seine.

Er zijn in Nederland vergelijkbare werken van Wassily Kandinsky te vinden die permanent tentoongesteld worden in het Gemeentemuseum (Den Haag), het Boijmans van Beuningen (Rotterdam), het Stedelijk Museum (Amsterdam) en het Van Abbemuseum (Eindhoven). In het buitenland is de grootste Kandinsky verzameling te vinden in Duitsland in het Städtische Galerie im Lenbachhaus (München).