Hoe het volk het Louvre een Cranach gaf

Musea schakelen burgers in om geld in te zamelen voor aankoop van schilderijen. Zo presenteert het Louvre vanaf morgen ‘de Drie Gratiën’ van Lucas Cranach, dat is aankocht dankzij het geld van duizenden gulle gevers. Zullen deze duizenden mensen morgen in de rij staan om ‘hun’ aankoop van dichtbij te bekijken? Vensters vraagt zich af, wat het effect is van deze (en andere) inzamelingsacties.

“Tot nu toe verborgen geweest in privé handen, is dit meesterwerk nog nooit geëxposeerd voor een groot publiek. De perfecte conserveringstaat van het werk en de verleidende kracht die eeuwenlang bewaard is gebleven, zullen dit werk een van de hoogtepunten van het museum maken.”, zo schrijft het Louvre trots op zijn website.

Parijs staat in het teken van de Duitse meester, Lucas Cranach de oudere. In november afgelopen jaar deed het Louvre een oproep om geld te doneren voor deze bijzondere Cranach. Het museum had zelf al drie miljoen euro bijelkaar gehaald via grote sponsoren en vroeg de hulp van het publiek voor het resterende miljoen dat nodig was. Een maand later hadden 5000 mensen geld gedoneerd en was het benodigde bedrag verzameld. Morgen wordt het werk voor het eerst tentoongesteld in een speciale zaal waar de namen van alle 5000 geldschieters staan vernoemd..

Lucas Cranach de Oudere
Het werk is gemaakt door Cranach in 1531 en altijd in prive collecties gebleven. Het schilderij toont de drie gratiën, Griekse godheden die stonden voor schoonheid, vreugde en geluk. Het werk is exemplarisch voor Cranach’s werk dat veel naakten bevat. Zo zijn er bijvoorbeeld minstens 4 versies van Adam en Eva bekend. Hoewel Cranach vooral bekend is geworden door zijn portretten van reformatie grootheden als Luther en Erasmus, is juist zijn mythologische werk erg interessant omdat het de invloed van Italiaanse en Vlaamse meesters verraad.

Het is het voorjaar van de Noordelijke Renaissance. In Londen startte deze week een tentoonstelling rondom Jan Gossaert, Parijs staat in het teken van Cranach. Naast de aankoop van het Louvre, is er ook een tentoonstelling met zijn werk te zien in het Musee du Luxembourg. Deze tentoonstelling, die eerder te zien was in Brussel, toont beide kanten van Cranachs werk. Aan de ene kant zijn portretten die hij veelvuldig maakte aan jet Saksische hof waar hij hofschilder was. Maar aan de andere kant is er juist ook aandacht voor zijn sensuele naakten van onder meer Eva, Diane en Venus.

Trend
Het lijkt een trend te worden dat musea voor de aankoop van werken het publiek inroepen om te doneren. Het Louvre deed het eind 2010 dus met groot succes, maar ook in eigen land is recent zo’n actie met succes afgerond. Het Dordrechts Museum haalde in 2008 maar liefst 3,5 miljoen euro op voor de aankoop van het schilderij ‘Gezicht op Dordrecht’ van Jan van Goyen.

Het zou natuurlijk interessant zijn om te weten welke mensen geld geven aan dit soort initiatieven. In Dordrecht werd de actie echt gedragen door de gemeenschap die zich sterk met het museum en het schilderij verbonden in voelde. In het Louvre zal dit anders geweest zijn. Niet iedere Parijzenaar voelt immers een binding met Lucas Cranach. Waarschijnlijk is dit dan ook een veel breder publiek dat veel algemener in kunst geïnteresseerd is. Het Louvre heeft natuurlijk een veel groter publiek, waardoor de verbondenheid met het werk misschien minder belangrijk is.

De Toekomst?
Nu verschillende musea hebben aangetoond dat dit soort acties succesvol zijn, ligt het in de lijn der verwachting dat meer musea geld zullen gaan  inzamelen op eenzelfde wijze. Natuurlijk zitten hier wel wat voorwaarden aan vast. Het museum moet eigenlijk al een deal hebben met de verkoper, alleen de financiën nog niet rond hebben. De prijs van het schilderij moet immers bekend zijn en het museum moet de enige gegadigde zijn als koper. Alleen op die manier kan een dergelijke actie goed worden gepromoot.

Het is natuurlijk interessant om te zien welke musea dit in de toekomst gaan gebruiken. Misschien mogen wij al een balletje opgooien? Misschien kan een museum of een gemeente een actie opzetten ter behoud van de Scheringa collectie? Deze belangrijke verzameling realistische kunst is immers nog steeds niet veilig gesteld en is al veel in de media geweest. Het is dan ook de verwachting dat het volk best mee wil werken aan de betaling van (een deel van) het aankoop bedrag.

Presentatie: De Drie Gratiën
2 maart 2011 / 4 april 2011 (daarna in de gewone collectie)
Louvre, Parijs

Cranach in zijn tijd
9 februari 2011 / 23 mei 2011
Musee du Luxembourg, Parijs