De geschiedenis van de familie de Camondo behoort tot de verhalen die men niet graag vertelt. Een historie van een overwinning van Nazi-Duitsland op het joodse volk. Het verhaal van een familie die naar Frankrijk kwam, zich inzette voor het land en uiteindelijk aan de oorlog ten onder ging.
Napoleon III was aan de macht toen Moïse de Camondo aankwam in Parijs. Hij kwam uit de vermaarde joodse bankiersfamilie de Camondo, die in Constantinopel fortuin had gemaakt. Het was de tijd van de Parijse stadsuitbreiding onder leiding van Baron Haussman. Brede lanen werden aangelegd en dure huizen werden aan deze straten gebouwd.
In deze tijd werd ook het Parc Monceau aangelegd, een romantische landschapstuin volgens Engels concept. Vele nieuwe rijken die profiteerden van de expansie van Parijs lieten hier hun huis bouwen. Iets wat prachtig beschreven werd door Emile Zola in zijn roman de Buit (La Curée). Ook Moïse besloot aan het Parc Monceau een optrekje te laten bouwen.
Het huis in de stijl van het Trianon paleis in Versailles, dat ook al als voorbeeld diende voor het huis van de Jacquemart-André familie, betrok hij uiteindelijk in 1912. Het is in dit gebouw waar tegenwoordig het Musée Nissim de Camondo te bezoeken valt. Hier wordt de privé-collectie van de familie tentoongesteld.
Het Museum
Deze verzameling bevat voornamelijk Franse meubels uit de 18e eeuw, aangevuld met schilderijen en wandtapijten. Als bezoeker is het nauwelijks voor te stellen dat hier gewone burgers hebben gewoond. Het huis en de inrichting hebben de allure van een paleis. Er zijn prachtige salons, een bibliotheek met uitzicht op het park en een grote eetzaal. Ook wordt de bezoeker toegelaten in de slaapvertrekken en de werkkamers van de Camondo’s. Bijzonder is bovendien dat ook de badkamers en de enorme keuken toegankelijk zijn voor publiek.
De familie Camondo zet zich in de loop der jaren volledig in voor hun nieuwe thuisland. Zo laat Isaac de Camondo, een neef van Moïse, zijn volledige kunstcollectie na aan de Franse staat. Het zijn onder meer doeken van Manet, Cezanne en Degas die tegenwoordig te zien zijn in het Musée d’Orsay. Moïse’s zoon, Nissim, heeft zich aangesloten bij het Franse leger. Hij vindt de dood in 1917 tijdens de eerste wereldoorlog.
Het is een enorme klap voor Moïse. Om zijn zoon te eren laat hij in zijn testament zetten dat hij na zijn dood wil dat zijn collectie wordt tentoongesteld in een museum dat de naam van zijn zoon zal dragen. En zo geschiedde. In 1936, een jaar na zijn dood, wordt in zijn voormalig woonhuis het musée Nissim de Camondo geopend.
De Ondergang
Als vier jaar later de Duitsers Frankrijk binnenvallen, breekt er een zwarte bladzijde aan in de geschiedenis van de familie Camondo. Moïse’s dochter en kleinkinderen worden in 1943 opgepakt en naar Auschwitz getransporteerd. Geen van hen zal hier ooit van terugkeren. Na de oorlog leven alleen nog twee nooit-erkende zoons van Isaac. Zij overleden zonder nakomelingen te hebben gekregen. Het betekende het einde van de familie de Camondo.
Met de kunst- en meubelcollectie van de familie liep het beter af. In 1940 werden de werken naar het château de Valencay overgebracht, waar ook een deel van de collectie van het Louvre zich tijdelijk bevond. Hier doorstonden de stukken de oorlog. Na de tweede wereldoorlog werd het museum heropend en is het nog altijd dagelijks te bezoeken.
In het museum dat wordt geëxploiteerd door de Franse staat, is er nauwelijks aandacht voor het verschrikkelijke verhaal. Maar door het verschijnen van enkele boeken en een recente tentoonstelling in het Joodse museum, krijgt de familie de laatste jaren eindelijk de aandacht die zij verdient.
Musée Nissim de Camondo
63, Rue de Monceau – Metro Monceau
Woensdag tot en met zondag 10.00-17.30, maandag en dinsdag gesloten.
Entree 7 euro (5 euro gereduceerd, onder 26 jaar gratis)
Tentoonstelling La Splendeur de Camondo (t/m 7 maart 2010)
Musée d’Art et d’Histoire de Judaïsme
71, Rue du Temple, Metro Rambuteau
Maandag tot en met vrijdag 10.00-18.00, zondag 11.00-18.00, zaterdag gesloten.
Entree 7 euro (4.50 euro gereduceerd)
 |