Aan het begin van de 20e eeuw woonde in het Parijse Montmartre een vrouw die luisterde naar de naam Suzanne Valadon. Ze was model van onder meer Puvis de Chavannes, Renoir en Degas en ging daarna zelf schilderen. Ook kreeg ze een zoon, Maurice. De vader was onbekend, maar een Spanjaard was zo vriendelijk om hem als zijn zoon te laten registreren. Dus heette hij voortaan Maurice Utrillo.
Volgens zijn biografie had Maurice twee ‘beroepen’: drinken en schilderen. Net als zijn moeder was hij autodidact, maar de roem die hij vergaarde met zijn stadsgezichten was enorm. Berucht werd hij vanwege zijn andere bezigheid, al op zijn 17e volgde hij zijn eerste detoxificatiekuur. Aan de kunst van tweetal Valadon-Utrillo is nu een tentoonstelling gewijd in de Pinacotheque van Parijs.
Al snel blijk ik te maken te hebben met een typisch Franse tentoonstelling. Dit betekent te lange teksten op de muren die uiteraard alleen in het Frans vermeld staan en schilderijen die zijn opgehangen op Franse hoogte. Dit wil zeggen dat ik met mijn 1 meter 85 bij ieder doek moet bukken om het goed te zien.
Links een portet van Maurice Utrillo door Suzanne Valadon en rechts café ‘Au Lapin Agile’ door Maurice Utrillo
Het eerste schilderij dat ik tegenkom van Suzanne Valadon, is eigenlijk het mooiste stuk van haar op de hele tentoonstelling. Het is geschilderd op hout met een hele dunne penseelstreek, waardoor de nerven van het hout door de schildering te zien zijn. Werkelijk een prachtig portret, waarvan ik helaas op het internet geen afbeelding heb kunnen vinden om het hier te tonen. Het doek heette Portret de la mère de Bernard Lemaire.
Valadon was autodidact en dat kan je zien, veel afbeeldingen kloppen anatomisch niet helemaal. Iets wat niet erg zou zijn als ze de kijker zou weten te verrassen met originele afbeeldingen. Maar ook dat gebeurt niet. Ik zie danseressen die me aan Degas doen denken, portretten die lijken op Renoir’s doeken en badende vrouwen geïnspireerd op Puvis de Chavannes.
Nee, doe mij dan maar Utrillo. Geboren in Montmartre, geschilderd in Montmartre en gestorven in Montmartre. Dat is kortweg het verhaal van Maurice Utrillo. In zijn vroege werken zien we nog de invloeden van impressionisten als Pissaro. Maar later ontdekt hij een geheel eigen stijl waarin hij ieder hoekje van Montmartre weet vast te leggen. En dan blijkt één kleur heel belangrijk.
Links de Rue Norvins van Maurice Utrillo en rechts een zelfportret van Suzanne Valadon.
Utrillo is namelijk de schilder van het wit. Alle kleuren wit zijn aan hem toevertrouwd. Het wit van de lucht, het wit van de straat, het wit van de huizen. Nergens is het echt wit en dat maakt het prachtig. Een muur die al jaren in weer en wind staat, is namelijk niet wit, maar geel, blauw, groen, bruin en zwart. Zo is ook het wit van Utrillo. Wit dat de tand des tijd heeft doorstaan en langzaam begint af te bladderen.
Als Utrillo in zijn latere werken wat meer kleur begint te gebruiken en zijn stadsportretten opeens zonnig worden, is voor mij de charme er af. Parijs is geen stad voor de zon. Parijs is mooi als het regent, mistig is en wolken de hemel vullen. Als alle details zichtbaar zijn en niet door de verblindende zon worden weggemoffeld.
Wie ook wil genieten van het wit van Utrillo heeft nog de tijd tot 15 september 2009. Loop ’s ochtends een rondje door Montmartre langs Au Lapin Agile, het Maison Rose, de Sacre Coeur en de Moulin de Galette en ’s middags zult u al deze plekken weer terugzien op doeken van Utrillo in de Pinacotheek van Parijs!
 |
Kijk deze schilders zijn allemaal goed. het verschil maakt niets uit. Zuipen en schilderen kan ik niet en al helemaal niet als ik schrijf.
Je zou toch een beetje moeten durven je eigen gevoel in de tekst te leggen. Tenminste als dat de weg is die je op wil gaan: persoonlijker schrijven, minder koel, helder en concreet.
Kijk er wordt gezegd dat ik alles in huis heb maar dat ik fouten maak bij het schrijven. Vooral stijlfouten zeggen mijn critici. Maar komt dat niet door dat ik een andere stijl heb dan… .
Goed. Misschien zou je deze critiek ook niet hoeven aan te trekken. Ik weet het niet.
Ook de regen kan een héél ander beeld van de stad geven.
Á Deo
Mooi dat je aandacht geeft aan deze twee kunstenaars. Ik vind ze alletwee goed, maar helaas, even naar Parijs is er niet bij.
Ja, ik kan van bij mijn ouders thuis nog een schilderij herinneren uit Parijs, met mensen met paraplu’s en in de straat weerspiegelende silhoutten. Alles was van room- tot grijswit, heel mooi.
De ‘Lapin agile’ is heel schattig. Tja, Parijs….
Mooie bijdrage ! Van Utrillo had ik wel eens gehoord, maar ik ken zijn werk niet. Maakt wel nieuwsgierig. En Franse hoogte is misschien wel erg geschikt voor rolstoelers…;o)
De Stripman. Even een boek kopen. Het is Parchtig. Voor je het weet heb je weleens van anderen dingen gehoord.
á deo
Waarde heer Jeroen, bij het zien van de naam Utrillo moest ik even in mijn verzameling kijken. Daar vond ik een schoon boekje uit 1956. Met een mooie beschrijving, enige litho’s alsmede een vijftiental afbeeldingen van schilderingen van mijnheer Maurice, in miniformaat, dat wel… 😉
Dank voor deze bijdrage, al zal ik vooralsnog geen bezoek aan Montmartre en omgeving gaan brengen…
Een fijne tip en als ik kon, of kan, ga ik graag naar de tentoonstelling.
Utrillo`s schilderijen in alle schakeringen van wit. De verf opzetten met vuile kwasten waar nog de verf van een andere kleur op zit… Vooral gepatineerd wit heeft een bepaalde charme. Dat hij al op z`n zeventiende moest ontgiften…dan had ie wel wel een flinke slok op door de jaren heen. Wie weet wel inferieure alcohol…spiritus…
Zijn moeder Suzanne Vladon kon ook mooi schilderen. Van haar wist ik tot dusver nog niets.
Ik vond de bijdrage een genoegen om te lezen Jeroen.
Kijk eens of je mijn kunst wat vind
Prima schilders toch. Zowel de moeder als de zoon. Elke schilder wordt ergens door beinvloed. Elke streek is al eens gezet. Niks mis met een autodidact. Die draagt nl geen ballast mee.