Illusie of Werkelijkheid? – Duane Hanson’s Museum Gard

Bij het kijken naar de Museum Bewaker van Duane Hanson schiet me één vraag te binnen: Hoeveel bezoekers zullen al langs dit beeld zijn langsgelopen zonder dat ze doorhadden dat het een beeld was? Beveiligingsmensen zijn immers heel normaal geworden in de musea en dit beeld is zo levensecht dat het nauwelijks te onderscheiden valt van een echte bewaker.

Het is het visitekaartje van Duane Hanson. Deze in Amerika geboren kunstenaar heeft tientallen levensechte sculpturen gemaakt van allerlei mensen uit de Amerikaanse samenleving. Zijn beelden zijn gemaakt van glasvezels en polyester dat wordt gegoten in een gipsen mal. Bij de aankleding van de beelden gebruikt hij echte kleren en rekwisieten.

Het beeld ‘Museum Guard’ staat in het Nelson-Atkins Museum of Art in Kansas City en heeft dezelfde kleding aan als de beveiligers in de tijd dat het beeld geplaatst werd (1975). Ook de batch die hij draagt is echt. Voor het hoofd van de bewaker heeft een oom van Hanson model gestaan.

Volgens een anekdote over een overzichtstentoonstelling van Hanson’s werk, werden ’s avonds bij het sluiten van het museum alle beelden van Hanson even aangeraakt om te controleren dat het echt beelden waren en dat er dus geen bezoekers achterbleven in de zaal. Of het echt waar is, weet ik natuurlijk niet, maar je zou het je kunnen voorstellen.

Hyperrrealisme
Het werk van Hanson is onderdeel van het Hyperrealisme, een stroming die ook wel Fotorealisme wordt genoemd. In deze stroming worden mensen met een ongelooflijke precisie geportretteerd. Bekende voorbeelden zijn de schilderijen van Chuck Close (links). Ieder detail is zichtbaar en hierdoor wordt de toeschouwer op het verkeerde been gezet. De schilderijen zijn zo precies dat het foto’s zouden kunnen zijn en de beelden zouden echte mensen kunnen zijn.

Duane Hanson is erg beïnvloed in zijn werk door de Pop-Art beeldhouwer George Segal. Ook Segal gebruikte namelijk Amerikanen uit het dagelijks leven als onderwerp van zijn werken. Bovendien werkte Segal ook met mallen van gips. Rechtsboven staat bijvoorbeeld een beeldengroep van Segal afgebeeld, waarop busreizigers te zien zijn. Segal maakte geen gebruik van hyperrealisme, maar probeert zijn werken juist iets melancholisch mee te geven.

invloed
De beelden van Duane Hanson hebben onder meer invloed gehad op het werk van Jeff Koons. Ook Koons maakt levensgrote beelden in wisselende technieken, waaronder ook glasvezel en polyester. Koons gaat terug op de inspiratiebron van Hanson, namelijk de Pop-Art. Hij haalt figuren uit de maatschappij en de media en hij beeldt deze op een kitsche wijze af. Een bekend voorbeeld is zijn Pink Panther (links) van Porselein.

Een andere kunstenaar die gebruik maakt van het Hyperrealisme, is Gottfried Helnwein. Hij gebruikt dezelfde precisie die we kennen uit het werk van Hanson en Close, maar geeft hier vervolgens een surrealistische wending aan. Als we kijken naar zijn L.A. Confidential (rechts) zien we de levensechtheid gecombineerd met Donald Duck, die dus bepaald niet echt is. Helnwein gebruikt verschillende technieken en combineerd vaak foto’s met schilderkunst.

The Museum Guard van Duane Hanson is te zien in het Nelson-Atkins Museum of Art in Kansas City. Het zelfportret van Chuck Close hangt in het Walker Art Center, Minneapolis en de Bus Riders van Segal staan in Hirshhorn Museum in Washington DC. Er bestaan drie exemplaren van Jeff Koon’s Pink Panther waarvan er één te zien is in het Museum of Modern Art in New York. De eigenaar van L.A. Confidential van Helnwein is mij op dit moment niet bekend.